ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ- ਪੰਜਾਬ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਪਿਛਲੇ 20-22 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੰਦ 119 ਸਿੱਖ ਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਕਈ ਸਿੱਖ ਬਿਨਾ ਕੇਸ ਰਜਿਸਟਰ ਕੀਤਿਆਂ ਹੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਬੰਦ ਹਨ ਤੇ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਭੁਗਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਕੁਝ ਦੀ ਉਮਰ ਤਾਂ 80 ਤੇ 90 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਦੋ ਸਿੱਖ ਕੈਦੀਆਂ ਭਾਈ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਰਾਜੋਆਣਾ ਤੇ ਪ੍ਰੋ ਦਵਿੰਦਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਪਟਿਆਲਾ ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਚ ਬੰਦ ਹਨ।
ਇਸ ਸੂਚੀ ਨੂੰ ਐਡਵੋਕੇਟ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮੰਝਪੁਰ ਵਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਮੰਝਪੁਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸੂਚੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਤੇ ਕਈ ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਉਪਰੰਤ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਚੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਵੇਲੇ ਕੁੱਲ 119 ਸਿੱਖ ਬੰਦੀ ਪੰਜਾਬ, ਦਿੱਲੀ, ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਜੰਮੂ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਬੰਦ ਹਨ। ਸੂਚੀ ਅਨੁਸਾਰ 119 ਚੋਂ 2 ਸਿੱਖ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ, 16 ਉਮਰ ਕੈਦ ਤੇ 101 ਬੰਦੀ 7 ਸਾਲ ਜਾਂ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਅਧੀਨ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਬੰਦ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਤੇ ਤਾਂ ਕੇਸ ਹੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਕੇਸਾਂ ਤਹਿਤ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਡੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤਰਾਸਦੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਲੈਣ ਤੋਂ ਕਈ ਕਈ ਸਾਲ ਬਾਦ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
TWO Sikh Political Prisoners are on DEATH SENTENCE :
1.Prof. Devinderpal Singh Bhullar (Since 1995) Tihar Jail, Delhi
2.Bhai Balwant Singh Rajoana (Since 1995) Central Jail, Patiala
LIFE IN PRISON CONVICTION ( 16 Sikh political prisoners ) Names and location are as follows :-
Maximum Security Jail, Nabha :
3. Lal Singh (Since 1992 )
4. Dilbagh Singh (Since 1999)
5. Swaran Singh (Since 1991)
Model Jail, Burail, Chandigarh :
6.Lakhwinder Singh (Since 1995)
7.Gurmeet Singh (Since 1995)
8.Shamsher Singh (Since 1995)
Central Jail, Ludhiana.:
9. Subheg Singh (Since 1995)
Central Jail, Patiala.
10. Nand Singh (Since 1993)
Central Jail, Amritsar.:
11. Baj Singh (Since 1993)
12. Hardeep Singh (Since 1993)
Central Jail, Pilibhit, U.P :
13.Waryam Singh (Since 1991)
Central Jail, Gulbarga, Karnatka.:
14. Gurdeep Singh Kherra (Since 1990)
Central Jail, Bikaner, Rajasthan:
15. Gurmeet Singh Fauji (Since 1995)
Tihar Jail, Delhi :
16. Jagtar Singh Hawara (Since 1995)
17. Paramjit Singh Bheora (Since 1995)
18. Daya Singh Lahoria (Since 1995)
7/10 Years Imprisonment or Under-Trials Sikh Political Prisoners ( 100 known in total ) :
District Jail, Hoshiarpur :
19. Bapu Dr. Assa Singh 94 Years.
Central Jail, Ludhiana :
20. Bapu Maan Singh 69 years.
Model Jail Kapurthala :
21. Bapu Harbhajan Singh 84 Years
22. Bapu Balwinder Singh 61 years
23. Bapu Mohan Singh 72 yearS
24. Bapu Saroop Singh 64 Years
25. Bapu Avtar Singh 76 years
26. Bapu Sewa Singh 73 years
27.Jaswant Singh UK
28.Balwant Singh
29.Kashmir Singh
30 Kulwinder Singh
31 Ashu Singh
Maximum Security Jail, Nabha :
32.Bapu Gurjant Singh 71 years
33.Harjinder Singh Kali
34.Kulvir Singh Barra Pind
35.Harnek Singh Bhapp
36.Balbir Singh Bira
37.Bakhsish Singh Baba
38.Gurpreet Singh Khalsa
39.Harminder Singh
40.Daljit Singh Coach
41 Amarjit Singh
42.Kewal Singh Sondh
43.Darshan Singh Baba
44.Jagmohan Singh
45.Gurmail Singh BobA
46.Jaswinder Singh
47.Gurjant Singh
48.Manjinder Singh
49.Jasbir Singh Jassa
50.Ravinder Singh Rinku
51.Parshotam Singh Bunty
52.Avtar Singh Materi
53.Pargat Singh Bhalwan
54.Harjant Singh DC
55.Gurjant Singh
56.Sukhwinder Singh Sukhi
57.Kulwant Singh Bant
58.Sukhwinder Singh Boxer
59.Sandeep Singh
60.Harpinder Singh Chehal
61.Piara Singh
62.Satnam Singh
63.Lovejeet Singh
64.Avtar Singh
65.Sandeep Singh
66.Mandeep Singh
67.Ajmer Singh
68.Balwant Singh
69.Satnam Singh
70.Amrik Singh
71.Daljit Singh
72.Lakhbir Singh
73.Rana Partap Singh
74.Maninderjit Singh
75.Tarandeep Singh
76.Karamjit Singh Bunty
77.Sarwan Singh
78.Jatinder Singh Happy
79.Dharam Singh
80.Kashmir Singh
81.Labh Singh
82.Harwinder Singh
83.Gurwinder Singh
District Jail, Nabha :
84.Bibi Sukhjinder Kaur
85.Surinder Singh Thikriwala
86.Baljodh Singh
87.Parminder Singh
88.Narinderpal Singh
89.Sukhjinder Singh
90.Surinder Singh
91.Harpreet Singh
Central Jail, Patiala :
92.Mohinder Singh
93.Kulwant singh
94.Warayam Singh
95.Bhupinder Singh
Tihar Jail, Delhi.:
96.Baljit Singh Bhau
Central Jail, Sirsa, Haryana :
97.Shivraj Singh
98.Balkaran Singh
99.Bhai Amarjit Singh
100.Nirmal Singh
101.Gurpreet Singh
102.Raju Singh
103.Gurbinder Singh Sonu
Central Jail, Amritsar:
104.Pal Singh France
105.Narain Singh Chaurra
106.Makhan Singh Gill
107.Sukhdev Singh Chirra
108.Nishan Singh
109.Gurmukh Singh
110.Darshan Singh
111.Jagtar Singh
112.Sukhwant Singh
113.Sukhdev Singh
114.Sher Singh Bhutal
Amfula Jail, Jammu :
115.Malkeet Singh Bhotna
116.Jagjeet Singh
117.Surjeet Singh
118.Harbans Singh
ਇਸ ਸੂਚੀ ਨੂੰ ਐਡਵੋਕੇਟ ਜਸਪਾਲ ਸਿੰਘ ਮੰਝਪੁਰ ਵਲੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਮੰਝਪੁਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸੂਚੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਤੇ ਕਈ ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਉਪਰੰਤ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਚੀ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਵੇਲੇ ਕੁੱਲ 119 ਸਿੱਖ ਬੰਦੀ ਪੰਜਾਬ, ਦਿੱਲੀ, ਹਰਿਆਣਾ ਤੇ ਜੰਮੂ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਬੰਦ ਹਨ। ਸੂਚੀ ਅਨੁਸਾਰ 119 ਚੋਂ 2 ਸਿੱਖ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ, 16 ਉਮਰ ਕੈਦ ਤੇ 101 ਬੰਦੀ 7 ਸਾਲ ਜਾਂ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਅਧੀਨ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਬੰਦ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਤੇ ਤਾਂ ਕੇਸ ਹੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਝੂਠੇ ਕੇਸਾਂ ਤਹਿਤ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਚ ਡੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਤਰਾਸਦੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰ ਲੈਣ ਤੋਂ ਕਈ ਕਈ ਸਾਲ ਬਾਦ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਸੂਬਿਆਂ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।
TWO Sikh Political Prisoners are on DEATH SENTENCE :
1.Prof. Devinderpal Singh Bhullar (Since 1995) Tihar Jail, Delhi
2.Bhai Balwant Singh Rajoana (Since 1995) Central Jail, Patiala
LIFE IN PRISON CONVICTION ( 16 Sikh political prisoners ) Names and location are as follows :-
Maximum Security Jail, Nabha :
3. Lal Singh (Since 1992 )
4. Dilbagh Singh (Since 1999)
5. Swaran Singh (Since 1991)
Model Jail, Burail, Chandigarh :
6.Lakhwinder Singh (Since 1995)
7.Gurmeet Singh (Since 1995)
8.Shamsher Singh (Since 1995)
Central Jail, Ludhiana.:
9. Subheg Singh (Since 1995)
Central Jail, Patiala.
10. Nand Singh (Since 1993)
Central Jail, Amritsar.:
11. Baj Singh (Since 1993)
12. Hardeep Singh (Since 1993)
Central Jail, Pilibhit, U.P :
13.Waryam Singh (Since 1991)
Central Jail, Gulbarga, Karnatka.:
14. Gurdeep Singh Kherra (Since 1990)
Central Jail, Bikaner, Rajasthan:
15. Gurmeet Singh Fauji (Since 1995)
Tihar Jail, Delhi :
16. Jagtar Singh Hawara (Since 1995)
17. Paramjit Singh Bheora (Since 1995)
18. Daya Singh Lahoria (Since 1995)
7/10 Years Imprisonment or Under-Trials Sikh Political Prisoners ( 100 known in total ) :
District Jail, Hoshiarpur :
19. Bapu Dr. Assa Singh 94 Years.
Central Jail, Ludhiana :
20. Bapu Maan Singh 69 years.
Model Jail Kapurthala :
21. Bapu Harbhajan Singh 84 Years
22. Bapu Balwinder Singh 61 years
23. Bapu Mohan Singh 72 yearS
24. Bapu Saroop Singh 64 Years
25. Bapu Avtar Singh 76 years
26. Bapu Sewa Singh 73 years
27.Jaswant Singh UK
28.Balwant Singh
29.Kashmir Singh
30 Kulwinder Singh
31 Ashu Singh
Maximum Security Jail, Nabha :
32.Bapu Gurjant Singh 71 years
33.Harjinder Singh Kali
34.Kulvir Singh Barra Pind
35.Harnek Singh Bhapp
36.Balbir Singh Bira
37.Bakhsish Singh Baba
38.Gurpreet Singh Khalsa
39.Harminder Singh
40.Daljit Singh Coach
41 Amarjit Singh
42.Kewal Singh Sondh
43.Darshan Singh Baba
44.Jagmohan Singh
45.Gurmail Singh BobA
46.Jaswinder Singh
47.Gurjant Singh
48.Manjinder Singh
49.Jasbir Singh Jassa
50.Ravinder Singh Rinku
51.Parshotam Singh Bunty
52.Avtar Singh Materi
53.Pargat Singh Bhalwan
54.Harjant Singh DC
55.Gurjant Singh
56.Sukhwinder Singh Sukhi
57.Kulwant Singh Bant
58.Sukhwinder Singh Boxer
59.Sandeep Singh
60.Harpinder Singh Chehal
61.Piara Singh
62.Satnam Singh
63.Lovejeet Singh
64.Avtar Singh
65.Sandeep Singh
66.Mandeep Singh
67.Ajmer Singh
68.Balwant Singh
69.Satnam Singh
70.Amrik Singh
71.Daljit Singh
72.Lakhbir Singh
73.Rana Partap Singh
74.Maninderjit Singh
75.Tarandeep Singh
76.Karamjit Singh Bunty
77.Sarwan Singh
78.Jatinder Singh Happy
79.Dharam Singh
80.Kashmir Singh
81.Labh Singh
82.Harwinder Singh
83.Gurwinder Singh
District Jail, Nabha :
84.Bibi Sukhjinder Kaur
85.Surinder Singh Thikriwala
86.Baljodh Singh
87.Parminder Singh
88.Narinderpal Singh
89.Sukhjinder Singh
90.Surinder Singh
91.Harpreet Singh
Central Jail, Patiala :
92.Mohinder Singh
93.Kulwant singh
94.Warayam Singh
95.Bhupinder Singh
Tihar Jail, Delhi.:
96.Baljit Singh Bhau
Central Jail, Sirsa, Haryana :
97.Shivraj Singh
98.Balkaran Singh
99.Bhai Amarjit Singh
100.Nirmal Singh
101.Gurpreet Singh
102.Raju Singh
103.Gurbinder Singh Sonu
Central Jail, Amritsar:
104.Pal Singh France
105.Narain Singh Chaurra
106.Makhan Singh Gill
107.Sukhdev Singh Chirra
108.Nishan Singh
109.Gurmukh Singh
110.Darshan Singh
111.Jagtar Singh
112.Sukhwant Singh
113.Sukhdev Singh
114.Sher Singh Bhutal
Amfula Jail, Jammu :
115.Malkeet Singh Bhotna
116.Jagjeet Singh
117.Surjeet Singh
118.Harbans Singh
