ਦਸ਼ਮ ਗਰੰਥ ਬਾਰੇ

ਮਹਾਕਾਲ ਕਾਲਿਕਾ ਅਰਾਧੀ
(ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ)
ਹਿੰਦੂ: ਆਪ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਪੂਜਨ ਦਾ ਗੁਰਮਤ ਵਿਚ ਨਿਸ਼ਿਧ ਆਖਦੇ ਹੋ ਪਰ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੲਖੁਦ ਦੇਵੀ ਪੂਜੀ ਜੈ, ਜੇਹਾ ਕਿ ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਦੇ ਇਸ ਬਚਨ ਤੋਂ ਮਹਾਕਾਲ ਕਾਲਿਕਾ ਅਰਾਧੀ॥ (ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਅਧਿਆ 6)
ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁਂਦਾ ਹੈ ਅਰ ੳਹਨਾਂ ਦੇ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਵਿਚ ਚੰਡੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਔਰ ਉਸ ਦੇ ਪਾਠ ਦਾ ਮਹਾਤਮ ਦਸਿਆ ਹੈ, ਯਥਾ:
ਜਾਹਿ ਨਮਿੱਤ ਪੜੈ ਸੁਨਹੈ ਨਰ, ਸੋ ਨਿਸਚੈ ਕਰਿ ਤਾਹਿ ਦਈ ਹੈ॥ (ਚੰਡੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਉਕਤਿ ਪਾ.10)
ਫੇਰ ਨ ਜੂਨੀ ਆਇਆ ਜਿਨ ਇਹ ਗਾਇਆ॥(ਵਾਰ ਚੰਡੀ ਪਾ.10)

ਸਿੱਖ: ਪਿਆਰੇ ਹਿੰਦੂ ਭਾਈ! ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਲਿੰਗ ਰੂਪ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਯਥਾ
ਨਮੋ ਪਰਮ ਗਿਆਤਾ॥ਨਮੋ ਲੋਕ ਮਾਤਾ॥52॥
ਇਸ ਥਾਂ ਕਾਲਿਕਾ ਪਦ ਦਾ ਅਰਥ ਅਕਾਲ ਤੋਂ ਭਿਨ ਕੋਈ ਦੇਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇ ਦੇਵੀ ਦੀ ੳਪਾਸਨਾ ਹੁੰਦੀ ਤਦ ਅਗੇ “ਦ੍ਵੈ ਤੇ ਏਕ ਰੂਪ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ ॥“ ਦੀ ਥਾਂ “ਤ੍ਰੈ ਤੇ ਏਕ ਰੂਪ ਹ੍ਵੈ ਗਯੋ॥“ ਦਾ ਪਾਠ ਹੁੰਦਾ ਅਰ “ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਬਾਚ ਇਸ ਕੀਟ ਪ੍ਰਤਿ” ਦੀ ਥਾਂ “ਅਕਾਲ ਅਰ ਕਾਲਿਕਾ ਬਾਚ” ਹੁੰਦਾ। ਆਪ ਨੂੰ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਕਰਨ ਲਈ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਬਲ ਪੰਜ ਯੁਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਦੇਵੀ ਦੇ ਪੂਜਨ ਦਾ ਖੰਡਨ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।

(ੳ) ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਹੈ:
ਬਿਨ ਕਰਤਾਰ ਨ ਕਿਰਤਮ ਮਾਨੋ॥ (ਸ਼ਬਸ ਹਜ਼ਾਰੇ ਪਾ.10)
ਅਰਥਾਤ ਕਰੀ ਹੋਈ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਨਾ ਪੂਜੋ, ਕਰਤਾਰ (ਕਰਨ ਵਾਲੇ) ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਕਰੋ।

ਔਰ ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ:
ਤੈਂ ਹੀ ਦੁਰਗਾ ਸਾਜ ਕੇ ਦੈਂਤਾਂ ਦਾ ਨਾਸੁ ਕਰਾਇਆ॥...॥2॥(ਵਾਰ ਚੰਡੀ ਪਾ.10)
ਇਸ ਤੋਂ ਸਿਧ ਹੈ ਕੀ ਦੁਰਗਾ ਸਾਜਣ ਵਾਲਾ ਕਰਤਾਰ ਹੋਰ ਹੈ ਔਰ ਦੁਰਗਾ ਉਸ ਦੀ ਰਚੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਹੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਕੁਛ ਦੇਣ ਤੇ ਆਪ ਅਮਲ ਕੁਛ ਹੋਰ ਕਰਨ? ਅਰਥਾਤ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਰਤਾਰ ਪੂਜਣਾ ਦੱਸਣ ਤੇ ਆਪ ਕਰੀ ਹੋਈ ਵਸਤੂ ਦੇ ਉਪਾਸਕ ਬਣਨ?

(ਅ) ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਪ੍ਰਤੱਗਿਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ:
ਤੁਮਹਿ ਛਾਡਿ ਕੋਈ ਅਵਰ ਨ ਧਿਆਊਂ ॥
ਜੋ ਬਰ ਚਾਹੋਂ ਸੋ ਤੁਮ ਤੇ ਪਾਊਂ ॥(ਚੌਪਈ ਪਾ. 10)

ਇਕ ਬਿਨ ਦੂਸਰ ਸੋ ਨ ਚਿਨਾਰ ॥(ਸ਼ਬਦ ਹਜ਼ਾਰੇ ਪਾ.10)

ਭਜੋ ਸੋ ਏਕ ਨਾਮਯੰ ॥ਜੁ ਕਾਮ ਸਰਬ ਠਿਮਯੰ ॥
ਨ ਧਯਾਨ ਆਨ ਕੋ ਧਰੋਂ ॥ ਨ ਨਾਮ ਆਨ ਉਚਰੋਂ ॥.... ॥38॥(ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਅਧਿਆ 6)

ਕੀ ਐਸਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤੱਗਿਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੇਵੀ ਪੂਜਨ ਕਰਨ?

(ੲ) ਗ੍ਰੰਥ ਕਰਤਾ ਜਿਸ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਪੂਜਦਾ ਹੈ, ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਆਦ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੂਜ ਦੇਵਤਾ ਦਾ ਨਾਉਂ ਲੈ ਕੇ ਮੰਗਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਵਿਦਵਾਨ ਲੋਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਮੰਗਲਾਚਰਣ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਇਸ਼ਟ ਸਮਝ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਬ ਨੇ:
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ॥ ੴ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿ ਫਤਹ॥
ਏਹੀ ਮੰਗਲਾਚਰਣ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਵਾਕ ਬਾਣੀ ਦੇ ਆਦਿ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਫੇਰ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਖਿਆਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਦਸਮ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇਵੀ ਭਗਤ ਸਨ?

(ਸ) ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਦਸ ਸਤਿਗੁਰੂ ਇਕ ਰੂਪ ਮੰਨੇ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਆਸ਼ਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਹੈ, ਜਦ ਕਿ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਇਹ ਬਚਨ ਹਨ.

ਭਰਮੇ ਸੁਰ ਨਰ ਦੇਵੀ ਦੇਵਾ ॥(ਗਉੜੀ ਬਾਵਨ ਅਖਰੀ ਮ.5, ਪੰਨਾ 258)

ਦੇਵੀਆ ਨਹੀ ਜਾਨੈ ਮਰਮ ॥(ਰਾਮਕਲੀ ਮ.5, ਪੰਨਾ 894)

ਮਹਾ ਮਾਈ ਕੀ ਪੂਜਾ ਕਰੈ ॥
ਨਰ ਸੇ ਨਾਰੀ ਹੋਇ ਅਉਤਰੇ ॥3॥
ਤੂ ਕਹੀਅਤ ਹੀ ਆਦਿ ਭਵਾਨੀ ॥
ਮੁਕਤਿ ਕੀ ਬਰੀਆ ਕਹਾ ਛਪਾਨੀ ॥ (ਗੋਂਡ ਨਾਮਦੇਵ, ਪੰਨਾ 874)

ਔਰ ਫਿਰ ਆਪ ਕਲਗੀਧਰ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ ਵਿਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ.

ਚਰਨ ਸਰਨ ਜਿਹ ਬਸਤ ਭਵਾਨੀ॥....॥5॥

ਅਰਥਾਤ ਦੇਵੀ ਅਕਾਲ ਦੇ ਚਰਨਾ ਦੀ ਦਾਸੀ ਹੈ, ਔਰ ਇਸ ਪਰ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ ਕਿ. ਠਾਕੁਰੁ ਛੋਡਿ ਦਾਸੀ ਕਉ ਸਿਮਰਹਿ ਮਨਮੁਖ ਅੰਧ ਅਗਿਆਨਾ॥(ਭੈਰਉ ਮ.5, ਪੰਨਾ 1138)
ਔਰ ਜਿਸ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਝਾੜੂ ਬਰਦਾਰ ਮੰਨਿਆ, ਤਦ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸੀ ਗੁਰਗਦੀ ਦੇ ਮਾਲਕ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੇ ਆਸ਼ੇ ਤੋਂ ਵਿਰੁੱਧ ਔਰ ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੇਵੀ ਦੀ ਉਪਾਸ਼ਨਾ ਕਰਦੇ?

(ਹ) ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਅੰਮਿ੍ਤ ਛਕਿਆ ਔਰ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਪੜ੍ਹੇ, ਉਹ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ‘ਗਿਆਨ ਰਤਨਾਵਲੀ’ ਦੇ ਆਦਿ ਵਿਚ ਇਹ ਮੰਗਲਾਚਰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ.
“ਨਾਮ ਸਭ ਦੇਵਾਂ ਦਾ ਦੇਵ ਹੈ, ਕੋਈ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਮਨਾਂਵਦਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਸ਼ਿਵਾ ਨੂੰ, ਕੋਈ ਗਣੇਸ਼ ਨੂੰ, ਕੋਈ ਹੋਰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ, ਗੁਰੂ ਕਾ ਸਿੱਖ ਸਤਿਨਾਮ ਨੂੰ ਅਰਾਧਦੇ ਹੈਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸਭ ਵਿਘਨ ਨਾਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੇ ਸਤਿਨਾਮ ਦਾ ਮੰਗਲਾਚਾਰ ਆਦਿ ਰਖਿਆ ਹੈ।“

ਜੇ ਦਸਵੇਂ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦਾ ਇਸ਼ਟ ਦੇਵੀ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਕੀ ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਜੀ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪੂਜਯ ਦੇਵੀ ਬਾਬਤ ਐਸਾ ਲਿਖ ਸਕਦੇ ਸਨ? ਔਰ ਪਿਆਰੇ ਹਿੰਦੂ ਜੀ! ਆਪ ਨੇ ਜੋ ਦੇਵੀ ਦੇ ਮਹਾਤਮ ਬਾਬਤ ਆਖਿਆ ਹੈ ਸੋ ਉਹ ਦਸਵੇਂ ਸਤਿਗੁਰ ਦਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਮਾਰਕੰਡੇ ਪੁਰਾਣ ਵਿਚੋਂ ‘ਦੁਰਗਾ ਸਪਤਸ਼ਤੀ’ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਹੈ, ਜੇਹਾ ਕਿ ਚੰਡੀ ਚਿਰਤ੍ਰ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ.
ਸਤ ਸੈ ਕੀ ਕਥਾ ਯਹਿ ਪੂਰੀ ਭਈ ਹੈ॥...॥232॥
ਬਲਕਿ ਅਸਲੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਮਹਾਤਮ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਇਹ ਹੈ:
“ਦੇਵੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮੇਰੀ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਨੂੰ ਸੁਣਦਾ ਹੈ ਔਰ ਨਿਤ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਸਭ ਦੁਖ, ਪਾਪ, ਦਰਿਦ੍ਰ ਆਦਿਕ ਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਦੁਸ਼ਮਣ ਚੋਰ, ਰਾਜਾ, ਸ਼ਸਤ੍ਰ ਔਰ ਅਗਨੀ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾ ਦਾ ਡਰ ਜਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਪੁਰਸ਼ਾਰਥ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਵੈਰੀ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਕੁਲ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਗ੍ਰਹਾਂ ਦੀ ਪੀੜਾ ਸ਼ੇਰ, ਜੰਗਲੀ ਹਾਥੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਰਾਜੇ ਤੋਂ ਜੇ ਮਾਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਅਥਵਾ ਕੈਦ ਹੋਵੇ, ਸਮੁੰਦਰ ਵਿਚ ਤੂਫਾਨ ਆ ਜਾਵੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।“ (ਇਤਿਆਦਿਕ) (ਦੁਰਗਾ ਸਪਤਸ਼ਤੀ ਅ. 12 ਸਲੋਕ 1-29)
ਇਸੇ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਹੈ:
ਜਾਹਿ ਨਮਿਤ ਪੜ੍ਹੈ ਸੁਨਹੈ ਨਰ....॥4॥(ਚੰਡੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਉਕਤਿ 232 ਪਾ.10)
ਔਰ:
ਫੇਰ ਨ ਜੂਨੀ ਆਇਆ....॥55॥(ਵਾਰ ਚੰਡੀ ਪਾ.10)




ਮਹਾਕਾਲ - (ਸੰਗਯਾ) (1) ਕਾਲ ਦਾ ਭੀ ਕਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ. ਯਮ ਸ਼ਿਵ ਆਦਿ ਜਗਤ ਦਾ ਅੰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੈ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਵਾਹਗੁਰੂ।ਪਾਰਭ੍ਰਹਮ।''ਮਹਾਕਾਲ ਰਖਵਾਰ ਹਮਾਰੋ'' (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾਵਤਾਰ). (2) ਉਹ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ, ਜਿਸ ਦਾ ਅੰਤ ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦੇ।(3) ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਹੀ ਕਰਤਾ ਹਰਤਾ ਮੰਨਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਅਨੰਤ ਰੂਪ ਕਾਲ।...''ਗਯਾਨ ਹੂੰ ਕੇ ਗਯਾਤਾ ਮਹਾ ਬੁੱਧਿਤਾ ਕੇ ਦਾਤਾ ਦੇਵ, ਕਾਲ ਹੂੰ ਕੇ ਕਾਲ ਮਹਾਕਾਲ ਹੂੰ ਕਾ ਕਾਲ ਹੌਂ'' (ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ)


('ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼' ਭਾਈ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ)
 
In the year Samvat 1778 (1721 A.D.) i.e. thirteen years after Guru Gobind Singh ji's demise Mata Sundri ji appointed Bhai Mani Singh ji as Granthi of Darbar Sahib, Sri Amritsar. Bhai Mani Singh ji discharged his duty very efficiently and during his tenure compiled different books including volumes of Sri Guru Granth Sahiband a volume containing writings of Guru Gobind Singh ji. He took a lot pain to collect writing from poets and devout Sikhs and prepared A Granth of the Tenth Master, known as Dasvin Patshahi ka Granth.


Bhai Mani Singh ji attained martyrdom in Samvat 1795 (1738 A.D.) i.e. thirty years after the Guru Gobind Singh ji left this world. Thereafter the Sikhs chose to send the volume of Dasam Granth to Damdama Sahibfor perusal which was the seat of learning at that time and was known as Guru ki Kanshi.


Volume of this Dasam Granth was discussed in detail in the Khalsa Divan. There three views emerged. First: the entire volume be kept as such and be not split into different parts. Second: we should have oneGranth only which has been conferred guru ship by Guru Gobind Singh ji himself and this Granth be split into different books so that the learned, scholars, Gianis and students are able to study it according to their competency. Third: many said that it should be split into two parts, one containing sri mukhvak baneewhich enunciates the principles of the of Khalsa and the second volume should contain the history etc. Fourth: many said that the volumeprepared by Bhai Mani Singh ji should remain intact but certain deficiencies be removed, like searching missing portions etc .Fifth: many were of the view that the rest of the Granth be kept as such but the Chritras and eleven Hikayats, which could not be recited in the open divan and is more difficult for ladies, should be kept in another volume. Many more suggestions came but the gathering could not reach to any conclusion. Then Bhai Mehtab Singh Mirankotia came to the venue and said “I am going to punish Massa Ranghar for desecration of Sri Harimandir Sahib. If I come back alive after killing Massa Ranghar then this Granth should be preserved as such, and if I attain martyrdom then this should be split into different books”. Bhai Mahtab Singh returned safe after accomplishing the feat and the ' beer' of Dasam Granth remained intact



Bhai Kahn Singh Nabha
 
ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਅਸਲੀ ਰੂਪ



ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਜਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅੰਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ , ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ , ਮੂਰਤੀ ਪੂਜਾ , ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਕੀਤੇ ਪਾਖੰਡਾ ਦਾ ਪਰਦਾ ਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਕਿਸੇ ਆਮ ਮਨੁਖ ਦੇ ਵਸ ਦੀ ਗਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । ਏਨੀ ਜੁਰਅਤ ਤਾਂ ਕੋਈ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਪੂਰੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਇਹਨਾ ਪਰ੍ਮ੍ਪ੍ਰਾਵਾਂ ਦਾ ਬੋਲ ਬਾਲਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਪਾਖੰਡ ਵਾਦ ਦੀ ਦਲਦਲ ਵਿਚੋਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਕਢਣ ਦੀ ਉਪਰਾਲਾ ਕੋਈ ਸੋਖਾ ਕਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਜਦੋਂ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਲ ੨੦੦ ਸਾਲ ਲਗਾ ਕੇ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਸਮਝ ਨਾ ਆਵੇ, ਸਗੋਂ ਨੋਬਤ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇਣ ਤਕ ਆ ਜਾਵੇ, ਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਵੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀਆਂ ਤਾਂ ਫਿਰ ਗਲ ਨੂ ਸਿਧੇ ਹਥੀਂ ਲੈਣਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਸੀ । ਉਤਰੀ ਭਾਰਤ ਖਾਸ ਕਰ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਮਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਵੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਜਿਕਰ ਅਨੇਕਾਂ ਵਾਰ ਆਇਆ ਹੈ ਤੇ ਇਕ ਆਮ ਆਦਮੀ ਨੂ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪੜਦਿਆਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੂਜਾ ਦਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਭੁਲੇਖਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ :

ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ੧੧ ॥ ਆਸ ਪਾਸ ਘਨ ਤੁਰਸੀ ਕਾ ਬਿਰਵਾ ਮਾਝ ਬਨਾ ਰਸਿ ਗਾਊਂ ਰੇ ॥ ਉਆ ਕਾ ਸਰੂਪੁ ਦੇਖਿ ਮੋਹੀ ਗੁਆਰਨਿ ਮੋ ਕਉ ਛੋਡਿ ਨ ਆਉ ਨ ਜਾਹੂ ਰੇ ॥੧॥ਤੋਹਿ ਚਰਨ ਮਨੁ ਲਾਗੋ ਸਾਰਿੰਗਧਰ ॥ ਸੋ ਮਿਲੈ ਜੋ ਬਡਭਾਗੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥ ਬਿੰਦ੍ਰਾਬਨ ਮਨ ਹਰਨ ਮਨੋਹਰ ਕ੍ਰਿਸਨ ਚਰਾਵਤ ਗਾਊ ਰੇ ॥
ਜਾ ਕਾ ਠਾਕੁਰੁ ਤੁਹੀ ਸਾਰਿੰਗਧਰ ਮੋਹਿ ਕਬੀਰਾ ਨਾਊ ਰੇ ॥੨॥੨॥੧੫॥੬੬॥

ਜਾਂ ਜਿਵੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਮਹਾਰਾਜ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ:

ਵਡਹੰਸੁ ਮਹਲਾ ੧

ਤੇਰੇ ਬੰਕੇ ਲੋਇਣ ਦੰਤ ਰੀਸਾਲਾ ॥ ਸੋਹਣੇ ਨਕ ਜਿਨ ਲੰਮੜੇ ਵਾਲਾ ॥ ਕੰਚਨ ਕਾਇਆ ਸੁਇਨੇ ਕੀ ਢਾਲਾ ॥ ਸੋਵੰਨ ਢਾਲਾ ਕ੍ਰਿਸਨ ਮਾਲਾ ਜਪਹੁ ਤੁਸੀ ਸਹੇਲੀਹੋ ॥ ਜਮ ਦੁਆਰਿ ਨ ਹੋਹੁ ਖੜੀਆ ਸਿਖ ਸੁਣਹੁ ਮਹੇਲੀਹੋ ॥ ਹੰਸ ਹੰਸਾ ਬਗ ਬਗਾ ਲਹੈ ਮਨ ਕੀ ਜਾਲਾ ॥ ਬੰਕੇ ਲੋਇਣ ਦੰਤ ਰੀਸਾਲਾ ॥੭

ਇਸੇ ਤਰਹ ਭਗਤ ਬਾਣੀ ਤੇ ਭਟਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਵੀ ਕਾਫੀ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕਈ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦਾ ਜਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰਮਤ ਤੋ ਅਨਜਾਣ ਲੋਕ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਹਾਨਾ ਮਾਰ ਕੇ ਰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਇਥੇ ਭਗਤਾਂ ਦਾ ਪਖ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਇਥੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਿਸੇ "ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ " ਲਈ ਆਇਆ ਹੈ ? ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲੀ ਗਲ ਹੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਸਿਰਫ ਓਹਨਾ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿਚ ਗੁਰਮਤ ਸਨ । ਜਦੋਂ ਇਹ ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਲਿਖੀ ਗਈ ਤਾਂ ਕੋਈ ਭੇਦ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਰਹ ਜਾਂਦਾ। ਫਿਰ ਇਥੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪਖ ਨਹੀਂ ਪੂਰਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਸਿਰਫ ਇਕ ਦੀ ਗਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਜੋ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਇਥੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਪਖ ਰਖਿਆ ਹੈ, ਓਹਨਾ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਭਗਤ ਬਾਣੀ ਤੇ ਭਟ ਬਾਣੀ ਪ੍ਰਤੀ ਦੁਬਿਦਾ ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਹੈ ਕਿਓਂ ਕੇ ਓਹ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨੂ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕੇ ਤੇ ਓਹ ਹਿੰਦੁਆਂ ਦੇ ਅਵਤਾਰਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਲਝ ਕੇ ਰਹ ਗਏ । ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕੇ ਜਾਣੇ ਅਨਜਾਣੇ ਵਿਚ ਗੁਰਮਤ ਦੇ ਉਲਟ ਗਲ ਕਰ ਗਏ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂ ਪਤਾ ਸੀ ਕੇ ਆਮ ਸਿਖ ਏਸ ਚਕਰ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਖਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸੋ ਆਪ ਜੀ ਨੇ ਹਿੰਦੁਆਂ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸਿਖਾਂ ਨੂ ਸਮਝਾ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਕੇ ਗੁਰੂ ਕਾ ਸਿਖ ਕਿਸੇ ਆਨਮਤੀ ਦੇ ਪਿਛੇ ਨਾ ਲਗ ਜਾਵੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਜੋ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਰੂਪ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਓਸ ਨੂ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਖ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਤੀ ਉਕਾ ਵੀ ਸ਼ਰਧਾ ਨਹੀਂ ਰਹ ਜਾਂਦੀ। ਜੋ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਿਸੇ ਕੋਮ ਲਈ ਰਬ ਬਣਿਆ ਹੋਵੇ ਓਸ ਨੂ ਕੀਢ਼ਾ ਕਹ ਦੇਣਾ ਕਿਸੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਭਗਤ ਲਈ ਨਾ ਹਜਮ ਹੋਣ ਯੋਗ ਗਲ ਹੈ। ਸੋ ਓਹਨਾ ਨੇ ਰੋਲਾ ਤਾਂ ਪਾਉਣਾ ਹੀ ਹੈ । ਸਚ ਬੋਲਣ ਤੇ ਕਈਆਂ ਦਾ ਦਿਲ ਦੁਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੋ ਸਚ ਕਿਸੇ ਨੂ ਅਗਿਆਨ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢ ਕੇ ਗਿਆਨ ਦੇ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰੇ ਹੇਠਾਂ ਲੈ ਆਵੇ, ਓਹ ਸਚ ਬੋਲਣ ਵਿਚ ਕੋਈ ਹਰ੍ਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਦੀ ਤਕਰੀਬਨ ਹਰ ਓਹ ਬਾਣੀ ਜਿਸ ਤੇ ਕੁਛ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਤੂ ਹੈ ਵਿਚ ਜੋ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤੇ ਹੋਰ ਹਿੰਦੂ ਭਗਵਾਨਾ ਦਾ ਜਨਾਜਾ ਕਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਓਹ ਕਿਸੇ ਆਮ ਪੰਡਿਤ ਜਾਂ ਸਾਕਤ ਮਤ ਦੇ ਕਵੀ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਸਾਕਤ ਮਤੀ ਆਪਣੇ ਭਗਵਾਨਾ ਦੀ ਖੁਦ ਬੇਇਜਤੀ ਕਰਨੋ ਰਹੇ । ਹੇਠ ਦਿਤੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਲਵੋ ਕੇ ਇਹ ਕਿਹਨੇ ਲਿਖੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ:

ਕਿਤੇ ਕ੍ਰਿਸਨ ਸੇ ਕੀਟ ਕੋਟੈ ਬਨਾਏ ॥ ਕਿਤੇ ਰਾਮ ਸੇ ਮੇਟਿ ਡਾਰੇ ਉਪਾਏ ॥
किते क्रिसन से कीट कोटै बनाए ॥ किते राम से मेटि डारे उपाए ॥
Somewhere He hath created millions of the servants like Krishna. Somewhere He hath effaced and then created (many) like Rama.( ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ)

ਲੋਕ ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ ਦੇ ਇਸੇ ਲਈ ਖਿਲਾਫ਼ ਹਨ ਕਿਓਂ ਕੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਕਰੋਰਾਂ ਕੀਿਢ਼ਆਂ ਜਿਨੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਾਿਹਗੁਰੂ ਦੇ ਹਥਾਂ ਦਾ ਮਹਜ ਇਕ ਖਿਡੋਨਾ ਬਣਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਜਦੋਂ ਚਾਹਵੇ ਓਸ ਨੂ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚਾਹਵੇ ਓਸ ਨੂ ਜੀਵਨ ਦਾਨ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਏਸ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਓਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੋਈ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਲਗਦੀ । ਜਿਵੇਂ :

ਜਿਤੇ ਰਾਮ ਸੇ ਕ੍ਰਿਸਨ ਹੁਇ ਬਿਸਨ ਆਏ ॥ ਤਿਤਿਓ ਕਾਲ ਖਾਪਿਓ ਨ ਤੇ ਕਾਲ ਘਾਏ ॥੨੮॥
जिते राम से क्रिसन हुइ बिसन आए ॥ तितिओ काल खापिओ न ते काल घाए ॥२८॥
All the incarnations of Vishnu like Rama and Krishan were destroyed by KAL, but they could not destroy him. 28. ( ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ)


ਜਿਤੇ ਰਾਮ ਹੂਏ ॥ ਸਭੈ ਅੰਤਿ ਮੂਏ ॥
जिते राम हूए ॥ सभै अंति मूए ॥
All the Ramas who incarnated, ultimately passed away.

ਜਿਤੇ ਕ੍ਰਿਸਨ ਹ੍ਵੈ ਹੈਂ ॥ ਸਭੈ ਅੰਤਿ ਜੈ ਹੈਂ ॥੭੦॥
जिते क्रिसन ह्वै हैं ॥ सभै अंति जै हैं ॥७०॥( ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ
All the Krishnas, who had incarnated, have all passed away.70.

ਕਹਾ ਰਾਮ ਕ੍ਰਿਸਨੰ ਕਹਾ ਚੰਦ ਸੂਰੰ ॥ ਸਭੈ ਹਾਥ ਬਾਧੇ ਖਰੇ ਕਾਲ ਹਜੂਰੰ ॥੮੩॥
कहा राम क्रिसनं कहा चंद सूरं ॥ सभै हाथ बाधे खरे काल हजूरं ॥८३॥
May be Rama and Krishna, may be the moon and sun, all are standing with folded hands in the presence of KAL.83.( ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ


ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਵਿਚ ਓਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਤੁਛ ਬੁਧੀ ਤੇ ਲਾਹਨਤ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਇਨੀ ਕੀਮਤੀ ਜਿੰਦਗੀ ਫਜੂਲ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵਿਚ ਗਵਾ ਦਿੰਦੇ ਨੇ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਹਨਾ ਦੇਵਤਿਆਂ ਸਮੇਤ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕੋਡੀ ਤੋ ਵੀ ਸਸਤਾ ਦਿਖਾ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਸਾਫ਼ ਦਸ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਜੇਹਰੇ ਆਪ ਹੀ ਕਾਲ ਦੇ ਹਥੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚ ਸਕੇ, ਓਏ ਮੂਰਖਾ ਤੇਨੂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਨੇ ?

ਕ੍ਰਿਸਨ ਔ ਬਿਸਨ ਜਪੇ ਤੁਹਿ ਕੋਟਿਕ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਭਲੀ ਬਿਧਿ ਧਿਆਯੋ ॥
क्रिसन औ बिसन जपे तुहि कोटिक राम रहीम भली बिधि धिआयो ॥
Thou hast meditated on millions of Krishnas, Vishnus, Ramas and Rahims.

ਬ੍ਰਹਮ ਜਪਿਓ ਅਰੁ ਸੰਭੁ ਥਪਿਓ ਤਹਿ ਤੇ ਤੁਹਿ ਕੋ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਬਚਾਯੋ ॥
ब्रहम जपिओ अरु स्मभु थपिओ तहि ते तुहि को किनहूं न बचायो ॥
Thou hast recited the name of Brahma and established Shivalingam, even then none could save thee.

ਕੋਟ ਕਰੀ ਤਪਸਾ ਦਿਨ ਕੋਟਿਕ ਕਾਹੂੰ ਨ ਕੌਡੀ ਕੋ ਕਾਮ ਕਢਾਯੋ ॥
कोट करी तपसा दिन कोटिक काहूं न कौडी को काम कढायो ॥
Thou hast observed millions of austerities for millions of days, but thou couldst not be recompensed even for the value of a couldst not be recompensed even for the value of a cowrie.

ਕਾਮਕੁ ਮੰਤ੍ਰ ਕਸੀਰੇ ਕੇ ਕਾਮ ਨ ਕਾਲ ਕੋ ਘਾਉ ਕਿਨਹੂੰ ਨ ਬਚਾਯੋ ॥੯੭॥
कामकु मंत्र कसीरे के काम न काल को घाउ किनहूं न बचायो ॥९७॥
The Mantra recited for fulfillment of worldly desires doth not even bring the least gain and none of such Mantras can`t save from the blow of KAL.97.

ਕਾਹੇ ਕੋ ਕੂਰ ਕਰੈ ਤਪਸਾ ਇਨ ਕੀ ਕੋਊ ਕੌਡੀ ਕੇ ਕਾਮ ਨ ਐਹੈ ॥
काहे को कूर करै तपसा इन की कोऊ कौडी के काम न ऐहै ॥
Why doth thou indulge in false austerities, because they will not bring in gain of even one cowrie.

ਤੋਹਿ ਬਚਾਇ ਸਕੈ ਕਹੁ ਕੈਸੇ ਕੈ ਆਪਨ ਘਾਵ ਬਚਾਇ ਨ ਐਹੈ ॥
तोहि बचाइ सकै कहु कैसे कै आपन घाव बचाइ न ऐहै ॥
The cannot save themselves form the blow (of KAL), how can they protect thee?

ਕੋਪ ਕਰਾਲ ਕੀ ਪਾਵਕ ਕੁੰਡ ਮੈ ਆਪ ਟੰਗਿਓ ਤਿਮ ਤੋਹਿ ਟੰਗੈਹੈ ॥
कोप कराल की पावक कुंड मै आप टंगिओ तिम तोहि टंगैहै ॥
They are all hanging in the blazing fire of anger, therefore they will cause thy hanging similarly.

ਚੇਤ ਰੇ ਚੇਤ ਅਜੋ ਜੀਅ ਮੈਂ ਜੜ ਕਾਲ ਕ੍ਰਿਪਾ ਬਿਨੁ ਕਾਮ ਨ ਐਹੈ ॥੯੮॥
चेत रे चेत अजो जीअ मैं जड़ काल क्रिपा बिनु काम न ऐहै ॥९८॥
O fool! Ruminate now in thy mind; none will be of any use to thee except the grace of ਕਲ ( ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ)

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਓਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਪੁਛ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਜਦੋਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰੰਗ ਹੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਲੋਕ ਓਸ ਨੂ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਕਿਦਾਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ ?

ਜਾ ਕਰ ਰੂਪ ਰੰਗ ਨਹਿ ਜਨਿਯਤ ਸੋ ਕਿਮ ਸਯਾਮ ਕਹੈ ਹੈ ॥
जा कर रूप रंग नहि जनियत सो किम सयाम कहै है ॥
He, whose form and colour are not, how can he be called black?

ਛੁਟਹੋ ਕਾਲ ਜਾਲ ਤੇ ਤਬ ਹੀ ਤਾਹਿ ਚਰਨ ਲਪਟੈ ਹੈ ॥੩॥੨॥
छुटहो काल जाल ते तब ही ताहि चरन लपटै है ॥३॥२॥
You can only be liberated from the noose of Death, when you cling to His feet.3.2. ( ਸ਼ਬਦ ਹਜਾਰੇ )

ਕਰਤਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ , ਜੋ ਬਣਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਬਣਾਦਾ ਹੈ ਓਹ ਨਾਸ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਵਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਕਹ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਾਲਪੁਰਖ ਤੇ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਹੈ? ਜੋ ਆਪ ਕਿਸੇ ਦਾ ਰਥ ਚਲਾਂਦਾ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੁਖ ਵਿਚੋਂ ਜੰਮਿਆ ਹੋਵੇ, ਕਿਸੇ ਦੇ ਹਥੋਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਓਹ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀ ਸਕਦਾ। ਤੇ ਓਹ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਤੇ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਜਿਵੇਂ ਕੇ ਫੁਰਮਾ ਰਹੇ ਨੇ:

ਤਿਲੰਗ ਕਾਫੀ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹੀ ॥੧੦॥
तिलंग काफी पातिशाही ॥१०॥
TILNG KAFI OF THE TENTH KING

ਕੇਵਲ ਕਾਲ ਈ ਕਰਤਾਰ ॥
केवल काल ई करतार ॥
The supreme Destroyer is alone the Creator,

ਆਦਿ ਅੰਤ ਅਨੰਤਿ ਮੂਰਤ ਗੜ੍ਹਨ ਭੰਜਨਹਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
आदि अंत अनंति मूरत गड़्हन भंजनहार ॥१॥ रहाउ ॥
He is in the beginning and in the end, He is the infinite entity, the Creator and the Destroyer…Pause.

ਨਿੰਦ ਉਸਤਤ ਜਉਨ ਕੇ ਸਮ ਸ਼ੱਤ੍ਰੁ ਮਿਤ੍ਰ ਨ ਕੋਇ ॥
निंद उसतत जउन के सम श्त्रु मित्र न कोइ ॥
The calumny and Praise are equal to him and he has no friend, no foe,

ਕਉਨ ਬਾਟ ਪਰੀ ਤਿਸੈ ਪਥ ਸਾਰਥੀ ਰਥ ਹੋਇ ॥੧॥
कउन बाट परी तिसै पथ सारथी रथ होइ ॥१॥
Of what crucial necessity, He became the charioteer ?1.

ਜਦੋਂ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦਾ ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਨ ਨਹੀਂ , ਕੋਈ ਦੋਸਤ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਓਹ ਇਕ ਦਾ ਪਖ ਪੂਰ ਕੇ ਓਸ ਦਾ ਸਾਰਥੀ ਕਿਦਾਂ ਬਣ ਗਿਆ ?

ਤਾਤ ਮਾਤ ਨ ਜਾਤ ਜਾਕਰ ਪੁਤ੍ਰ ਪੌਤ੍ਰ ਮੁਕੰਦ ॥
तात मात न जात जाकर पुत्र पौत्र मुकंद ॥
He, the Giver of salvation, has no father, no mother, no son and no grandson;

ਕਉਨ ਕਾਜ ਕਹਾਹਿੰਗੇ ਤੇ ਆਨਿ ਦੇਵਕਿ ਨੰਦ ॥੨॥
कउन काज कहाहिंगे ते आनि देवकि नंद ॥२॥
O what necessity he caused others to call Him the son of Devaki ?2.

ਜਦੋਂ ਓਸ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਦਾ ਕੋਈ ਮਾਂ ਬਾਪ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਪੁਤਰ ਪੋਤਰਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਓਹ ਦੇਵਕੀ ਦੇ ਘਰ ਕਿਦਾਂ ਜਮ ਪਿਆ ?

ਦੇਵ ਦੈਤ ਦਿਸਾ ਵਿਸਾ ਜਿਹ ਕੀਨ ਸਰਬ ਪਸਾਰ ॥
देव दैत दिसा विसा जिह कीन सरब पसार ॥
He, who has created gods, demons, directions and the whole expanse,

ਕਉਨ ਉਪਮਾ ਤਉਨ ਕੋ ਮੁਖ ਲੇਤ ਨਾਮੁ ਮੁਰਾਰ ॥੩॥੧॥
कउन उपमा तउन को मुख लेत नामु मुरार ॥३॥१॥
On what analogy should he be called MURAR?3.

ਜਦੋਂ ਓਸ ਅਕਾਲਪੁਰਖ ਨੇ ਹੀ ਸਬ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ, ਦੇੰਤ ਬਣਾਏ ਹਨ ਤਾਂ ਓਸ ਨੂ ਸਿਰਫ ਇਕ ਰਾਕਸ਼ ਮਾਰਨ ਵਾਲਾ ਮੁਰਾਰੀ ਕਿਵੇ ਕਹ ਸਕਦੇ ਹੋ ? ਕਿਸੇ ਇਕ ਰਾਕਸ਼ ਨੂ ਮਾਰ ਕੇ ਕਾਲਪੁਰਖ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਖੁਦ ਕਾਲ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਓਂਦਾ ਕਿਓਂ ਕੇ ਓਹ ਖੁਦ ਅਕਾਲ ਹੈ।

ਔਰ ਸੁ ਕਾਲ ਸਬੇ ਬਸ ਕਾਲ ਕੇ ਏਕ ਹੀ ਕਾਲ ਅਕਾਲ ਸਦਾ ਹੈ ॥ ( ਬਚਿਤਰ ਨਾਟਕ )

ਪਰ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤੇ ਨਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਸਵਾਲ ਕਰਦੇ ਨੇ ਕੇ ਜੇ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਮਨੁਖਾ ਦੇ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਰਿਸ਼ੀ ਮੁਨੀਆਂ ਨੂ ਸਮਾਧੀਆਂ ਲਾ ਕੇ ਓਸ ਨੂ ਮਿਲਣ ਦੀ ਕੀ ਜਰੂਰਤ ਸੀ, ਸਿਧਾ ਜਾ ਕੇ ਓਸ ਨੂ ਮਿਲ ਲੈਂਦੇ।

ਸੋ ਕਿਮ ਮਾਨਸ ਰੂਪ ਕਹਾਏ ॥
सो किम मानस रूप कहाए ॥
How can He be said to come in human form?

ਸਿੱਧ ਸਮਾਧ ਸਾਧ ਕਰ ਹਾਰੇ ਕਯੌਹੂੰ ਨ ਦੇਖਨ ਪਾਏ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
सि्ध समाध साध कर हारे कयौहूं न देखन पाए ॥१॥ रहाउ ॥
The Siddha (adept) in deep meditation became tired of the discipline on not seeing Him in any way…..Pause.( ਸ਼ਬਦ ਹਜਾਰੇ )

ਕਾਹੂੰ ਨੇ ਰਾਮ ਕਹਯੋ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਕਹੁ ਕਾਹੂੰ ਮਨੈ ਅਵਤਾਰਨ ਮਾਨਯੋ ॥ ਫੋਕਟ ਧਰਮ ਬਿਸਾਰ ਸਭੈ ਕਰਤਾਰ ਹੀ ਕਉ ਕਰਤਾ ਜੀਅ ਜਾਨਯੋ ॥੧੨॥
काहूं ने राम कहयो क्रिशना कहु काहूं मनै अवतारन मानयो ॥ फोकट धरम बिसार सभै करतार ही कउ करता जीअ जानयो ॥१२॥
Someone calls him Ram or Krishna and someone believes in His incarnations, but my mind has forsaken all useless actions and has accepted only the One Creator.12.( ੩੩ ਸਵੈਯੇ

ਕਯੋਂ ਕਹੁ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕ੍ਰਿਪਾਨਿਧ ਹੈ ਕਿਹ ਕਾਜ ਤੇ ਬੱਧਕ ਬਾਣ ਲਗਾਯੋ ॥ ਅਉਰ ਕੁਲੀਨ ਉਧਾਰਤ ਜੋ ਕਿਹ ਤੇ ਅਪਨੋ ਕੁਲ ਨਾਸੁ ਕਰਾਯੋ ॥
कयों कहु क्रिशन क्रिपानिध है किह काज ते ब्धक बाण लगायो ॥ अउर कुलीन उधारत जो किह ते अपनो कुल नासु करायो ॥
Krishna himself is considered the treasure of Grace, then why did the hunter shot his arrow at him ? He has been described as redeeming the clans of others then he caused the destruction of his own clan;

ਆਦਿ ਅਜੋਨਿ ਕਹਾਇ ਕਹੋ ਕਿਮ ਦੇਵਕਿ ਕੇ ਜਠਰੰਤਰ ਆਯੋ ॥ ਤਾਤ ਨ ਮਾਤ ਕਹੈ ਜਿਹ ਕੋ ਤਿਹ ਕਯੋਂ ਬਸੁਦੇਵਹਿ ਬਾਪੁ ਕਹਾਯੋ ॥੧੪॥
आदि अजोनि कहाइ कहो किम देवकि के जठरंतर आयो ॥ तात न मात कहै जिह को तिह कयों बसुदेवहि बापु कहायो ॥१४॥
He is said to be unborn and beginningless, then how did he come into the womb of Devaki ? He , who is considered without any father or mother, then why did he cause Vasudev to be called his father?14. ( ੩੩ ਸਵੈਯੇ )..........

ਬਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਬਿਚਾਰ ਅਰੇ ਜੜ ਅੰਤ ਸਮੈ ਸਭ ਹੀ ਤਜਿ ਜੈ ਹੈ ॥ ਤਾਹੀ ਕੋ ਧਯਾਨ ਪ੍ਰਮਾਨਿ ਹੀਏ ਜੋਊ ਥੇ ਅਬ ਹੈ ਅਰੁ ਆਗੈ ਊ ਹ੍ਵੈ ਹੈ ॥੧੬॥
बार हज़ार बिचार अरे जड़ अंत समै सभ ही तजि जै है ॥ ताही को धयान प्रमानि हीए जोऊ थे अब है अरु आगै ऊ ह्वै है ॥१६॥
O fool ! think about it a thousand times, all of them will leave you at the time of death, therefore, you should only meditate on Him, who is there in the present and who will also be there in future.16.( ੩੩ ਸਵੈਯੇ )

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਜੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਵਾਸੁਦੇਵ ਤੇ ਦੇਵਕੀ ਦੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਜਮ ਸਕਦਾ ਸੀ ਕਿਓਂ ਕੇ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਅਜੂਨੀ ਹੈ , ਜਮਦਾ ਮਾਰਦਾ ਨਹੀਂ । ਬਾਕੀ ਸਬ ਕੁਛ ਨਾਸਮਾਨ ਹੈ ਸਿਰਫ ਤੇ ਸਿਰਫ ਇਕ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੂ ਛੱਡ ਕੇ । ਅੰਤ ਸਮੇ ਇਹਨਾ ਸਬ ਨੇ ਤੇਨੂ ਛੱਡ ਜਾਣਾ ਹੈ ।ਫੁਰਮਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕੇ ਸਿਰਫ ਇਹਨਾ ਸਬ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਿਰਫ ਇਕ ਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦਾ ਧਿਆਨ ਕਰ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੀ , ਹੁਣ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਅਗੇ ਵੀ ਰਹੇਗਾ।

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਦੁਨਿਆ ਵਿਚ ਜਿਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂ ਅਵਤਾਰ ਕਹਾ ਕੇ ਗਏ ਨੇ , ਓਹ ਅੰਤ ਵਿਚ ਪਛਤਾਏ ਨੇ:

ਜਾਲ ਬਧੇ ਸਭ ਹੀ ਮਿਤ੍ਰ ਕੇ ਕੋਊ ਰਾਮ ਰਸੂਲ ਨ ਬਾਚਨ ਪਾਏ ॥ ਦਾਨਵ ਦੇਵ ਫਨਿੰਦ ਧਰਾਧਰ ਭੂਤ ਭਵਿੱਖ ਉਪਾਇ ਮਿਟਾਏ ॥
जाल बधे सभ ही मित्र के कोऊ राम रसूल न बाचन पाए ॥ दानव देव फनिंद धराधर भूत भवि्ख उपाइ मिटाए ॥
All the beings are entrapped in the nose of death and no Ram or Rasul (Prophet) could not escape form it; that Lord created demos, gods and all other beings living on the earth and also destroyed them

ਅੰਤ ਮਰੈ ਪਛੁਤਾਇ ਪ੍ਰਿਥੀ ਪਰ ਜੇ ਜਗ ਮੈ ਅਵਤਾਰ ਕਹਾਏ ॥ ਰੇ ਮਨ ਲੈਲ ਇਕੇਲ ਹੀ ਕਾਲ ਕੇ ਲਾਗਤ ਕਾਹੇ ਨ ਪਾਇਨ ਧਾਏ ॥੨੩॥
अंत मरै पछुताइ प्रिथी पर जे जग मै अवतार कहाए ॥ रे मन लैल इकेल ही काल के लागत काहे न पाइन धाए ॥२३॥
Those who are known as incarnations in the world, they also ultimately repented and passed away; therefore, O my mind! why do you not run catch the feet of that Supreme KAL i.e. the Lord.23.

ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਫੁਰਮਾ ਰਹੇ ਨੇ ਕੇ ਕਈ ਰਾਮ , ਕਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਆਏ ਨੇ ਪਰ ਓਹ ਵੀ ਪ੍ਰਭੁ ਭਗਤੀ ਬਿਨਾ ਕਬੂਲ ਨਹੀਂ ਹਨ:

ਕਈ ਰਾਮ ਕ੍ਰਿਸਨ ਰਸੂਲ ॥ ਬਿਨੁ ਭਗਤ ਕੋ ਨ ਕਬੂਲ ॥੮॥੩੮॥
कई राम क्रिसन रसूल ॥ बिनु भगत को न कबूल ॥८॥३८॥
He hath Created many Ramas, Krishnas and Rasuls (Prophets), none of them is approved by the Lord without devotion. 8.38. ( ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ )

ਕਈ ਇੰਦ੍ਰ ਬਾਰ ਬੁਹਾਰ ॥ ਕਈ ਬੇਦ ਅਉ ਮੁਖਚਾਰ ॥
कई इंद्र बार बुहार ॥ कई बेद अउ मुखचार ॥
Many Indras sweep at His door. Many Vedas and four-headed Brahmas are there.

ਕਈ ਰੁਦ੍ਰ ਛੁੱਦ੍ਰ ਸਰੂਪ ॥ ਕਈ ਰਾਮ ਕ੍ਰਿਸਨ ਅਨੂਪ ॥੧੦॥੪੦॥
कई रुद्र छु्द्र सरूप ॥ कई राम क्रिसन अनूप ॥१०॥४०॥
Many Rudras (Shivas) of ghastly appearance are there; many unique Ramas and Krishnas are there. 10.40.

ਕਈ ਕੋਕ ਕਾਬ ਭਣੰਤ ॥ ਕਈ ਬੇਦ ਭੇਦ ਕਹੰਤ ॥
कई कोक काब भणंत ॥ कई बेद भेद कहंत ॥
Many poets compose poetry there; many speak of the distinction of the knowledge of Vedas.........

ਸਭ ਕਰਮ ਫੋਕਟ ਜਾਨ ॥ ਸਭ ਧਰਮ ਨਿਹਫਲ ਮਾਨ ॥
सभ करम फोकट जान ॥ सभ धरम निहफल मान ॥
Know all the Karmas (actions) as useless, consider all the religious paths of no value.

ਬਿਨ ਏਕ ਨਾਮ ਅਧਾਰ ॥ ਸਭ ਕਰਮ ਭਰਮ ਬਿਚਾਰ ॥੨੦॥੫੦॥
बिन एक नाम अधार ॥ सभ करम भरम बिचार ॥२०॥५०॥
Without the prop of the only Name of the Lord, all the Karmas be considered as illusion.20.50.( ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ)

ਇਹਨਾ ਨੂੰ ਪੂਜਣਾ ਫੋਕਟ ਧਰਮ ਹੈ। ਹੁਣ ਦਸੋ ਕੇ ਇਹ ਗਲ ਪੰਡਿਤ ਜਾਂ ਸਾਕਤ ਮਤੀ ਕਵੀ ਕਹ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਹਾਂ ਏਸਨੂ ਪਢ਼ ਕੇ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਦਰਦ ਜਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇਗੀ । ਹੋਰ ਸੁਣੋ , ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਲਿਖਦੇ ਨੇ ਕੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਈ ਜਾਂਦੇ ਜੋ ਕੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਗਊਆਂ ਚਾਰੀਆਂ ਤਾਂ ਫ਼ੋਰ ਸਾਰੇ ਆਜੜੀ ਇਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਹੋ ਗਏ। ਜੇ ਇਹ ਇਸੇ ਲਈ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਕੰਸ ਨੂ ਕੇਸੀਂ ਪਕਰ ਕੇ ਮਾਰਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਫਿਰ ਜਮਦੂਤਾਂ ਨੂ ਕੀ ਕਹੋਗੇ ? ਹਿੰਦੁਆਂ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂ ਜਮਦੂਤ ਤੇ ਇਕ ਆਮ ਆਜੜੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਇਹ ਕਮ ਕਿਸੇ ਪੰਡਿਤ ਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ?
ਗੋਪੀ ਨਾਥ ਗੂਜਰ ਗੁਪਾਲ ਸਭੈ ਧੇਨਚਾਰੀ ਰਿਖੀਕੇਸ ਨਾਮ ਕੈ ਮਹੰਤ ਲਹੀਅਤੁ ਹੈਂ ॥
गोपी नाथ गूजर गुपाल सभै धेनचारी रिखीकेस नाम कै महंत लहीअतु हैं ॥
If the Name of the Lord is Gopi Nath, then the Lord of Gopi is a cowherd; if the Name of the Lord is GOPAL, the Sustainer of cows, then all the cowherds are Dhencharis (the Graziers of cows); if the Name of the Lord is Rikhikes, then there are several chieftains of this name.

ਮਾਧਵ ਭਵਰ ਔ ਅਟੇਰੂ ਕੋ ਕਨ੍ਹਯਾ ਨਾਮ ਕੰਸ ਕੋ ਬਧਯਾ ਜਮਦੂਤ ਕਹੀਅਤੁ ਹੈਂ ॥
माधव भवर औ अटेरू को कन्हया नाम कंस को बधया जमदूत कहीअतु हैं ॥
If the Name of Lord is Madhva, then the black bee is also called Madhva; if the Name of the Lord is Kanhaya, then the spider is also called Kanhaya; if the Name of he Lord is the "Slayer of Kansa," then the messenger of Yama, who slayed Kansa, may be called the "Slayer of Kansa.And because of evil actions, he is known as asura (demon).੧੫

ਹੋਰ ਦੇਖੋ ਕਿਨੀ ਇਜ਼ਤ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਲਪੁਰਖ ਦੇ ਅੱਗੇ ਜੋ ਆਪ ਆਵਨ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ :

ਏਕ ਸਿਵ ਭਏ ਏਕ ਗਏ ਏਕ ਫੇਰ ਭਏ ਰਾਮਚੰਦ੍ਰ ਕ੍ਰਿਸਨ ਕੇ ਅਵਤਾਰ ਭੀ ਅਨੇਕ ਹੈਂ ॥
एक सिव भए एक गए एक फेर भए रामचंद्र क्रिसन के अवतार भी अनेक हैं ॥
There was one Shiva, who passed away and another one came into being; there are many incarnations of Ramchandra and Krishna.( ਅਕਾਲ ਉਸਤਤ )

ਕਿਤੇ ਕਿਸਨ ਸੇ ਕੀਟ ਕੋਟੈ ਉਪਾਏ, ਉਸਾਰੇ ਗੜੇ ਫਿਰ ਮੇਟੇ ਬਨਾਏ॥
He hath Created millions of Krishnas like worms. He Created them, annihilated them, again created them, again destroyed them.

ਮੈਂ ਕਈ ਗੁਰਸਿਖਾਂ ਨੂ ਵੀ ਸੁਣਿਆ ਤੇ ਓਹ ਵੀ ਇਸੇ ਚਕਰ ਵਿਚ ਫਸੇ ਨੇ ਕੇ ਇਹ ਅਵਤਾਰ ਹੋਏ ਨੇ ਕੇ ਨਹੀਂ । ਜਿਆਦਾਤਰ ਕਹ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕੇ ਹੋਏ ਨੇ ਤੇ ਕਈਆਂ ਨੂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਇਹ ਵੀ ਗਮ ਖੋਲ ਕੇ ਕਰ ਗਏ ਕੇ ਮੈਂ ਇਹਨਾ ਅਵਤਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਸਿਰਫ ਸੁਣਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਇਹਨਾ ਨੂ ਦੇਖਿਆ ਨਹੀਂ । ਜੇ ਇਹ ਦੁਨਿਆ ਵਿਚ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਜਰੂਰ ਲਿਖਦੇ ਕੇ ਮੈਂ ਇਹ ਸਾਰੇ ਦੇਖੇ ਨੇ ਤੇ ਮੈਂ ਇਹਨਾ ਦੀ ਪਹ੍ਚਾਨ ਵੀ ਰਖਦਾ ਹਾਂ ਕਿਓਂ ਕੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਲੁਕਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਦੇਖੋ ਇਹਨਾ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਹਸਤੀ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸਾਹਿਬਾਂ ਨੇ , ਹੁਣ ਬਾਕੀ ਪਿਛੇ ਕੀ ਰਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ?

ਮੈ ਨ ਗਨੇਸ਼ਹਿ ਪ੍ਰਿਥਮ ਮਨਾਊਂ ॥ਕਿਸ਼ਨ ਬਿਸ਼ਨ ਕਬਹੂੰ ਨਹ ਧਿਆਊਂ ॥ਕਾਨ ਸੁਨੇ ਪਹਿਚਾਨ ਨ ਤਿਨ ਸੋਂ ॥ਲਿਵ ਲਾਗੀ ਮੋਰੀ ਪਗ ਇਨ ਸੋਂ ॥੪੩੪॥(ਕ੍ਰਿ.ਵਤਾਰ)
I do not adore Ganesha in the beginning and also do not meditate on Krishna and Vishnu; I have only heard about them with my ears and I do not recognize them; my consciousness is absorbed at the feet of the Supreme Lord.434.
 
ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਅਵਤਾਰ ਪੂਜਾ
ਸਪਸ਼ਟ ਤੇ ਸਿਧਾ ਸੁਨੇਹਾ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਕਲਗੀਧਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਾਵਨ ਬਚਨਾ ਵਿਚ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਆਪ ਪਢ਼ ਕੇ ਖੁਦ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਲਵੋ ਕੇ ਏਸ ਸੁਨੇਹੇ ਤੋਂ ਸਬ ਤੋ ਜਯਾਦਾ ਤਕਲੀਫ਼ ਕਿਸ ਨੂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਪ ਜੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਹਿੰਦੀ ਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਵਿਚ ਵੀ ਤਰਜਮਾ ਦਿਤਾ ਗਯਾ ਹੈ। ਜੇ ਗਲ ਅਜੇ ਵੀ ਸਮਜ ਨਾ ਆਯੀ ਤਾਂ ਕਦੋਂ ਆਵੇਗੀ।

ਰਾਗੁ ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹੀ ੧੦॥
रागु देवगंधारी पातिशाही १०॥
RAGA DEVGANDHARI OF THE TENTH KING

ਬਿਨ ਹਰਿ ਨਾਮ ਨ ਬਾਚਨ ਪੈ ਹੈ ॥
बिन हरि नाम न बाचन पै है ॥
None can be saved without the Name of the Lord, Waheguru

ਚੌਦਹ ਲੋਕ ਜਾਹਿ ਬਸਿ ਕੀਨੇ ਤਾ ਤੇ ਕਹਾਂ ਪਲੈ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
चौदह लोक जाहि बसि कीने ता ते कहां पलै है ॥१॥ रहाउ ॥
He, who control al the fourteen worlds, how can you run away from Him?...Pause.

ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਉਬਾਰ ਨ ਸਕਿ ਹੈ ਜਾ ਕਰ ਨਾਮ ਰਟੈ ਹੈ ॥ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸ਼ਨ ਰੁਦ੍ਰ ਸੂਰਹ ਸਸਿ ਤੇ ਬਸਿ ਕਾਲ ਸਭੈ ਹੈ ॥੧
राम रहीम उबार न सकि है जा कर नाम रटै है ॥ ब्रहमा बिशन रुद्र सूरह ससि ते बसि काल सभै है ॥१
You cannot be saved by repeating the Names of Ram and Rahim, Brahma, Vishnu ,SHIVA (RUDRA also called MAHAKAAL of UJIAN TEMPLE, Other name of SHIV) , Sun and Moon, all of them are subject to the power of Death themselves how can they save you?.1.

ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਕੁਰਾਨ ਸਭੈ ਮਤ ਜਾਕਹ ਨੇਤਿ ਕਹੈ ਹੈ ॥
बेद पुरान कुरान सभै मत जाकह नेति कहै है ॥
Vedas, Puranas and holy Quran and all religious system proclaim Him as indescribeable,2.

ਇੰਦ੍ਰ ਫਨਿੰਦ੍ਰ ਮੁਨਿੰਦ੍ਰ ਕਲਪ ਬਹੁ ਧਯਾਵਤ ਧਯਾਨ ਨ ਐ ਹੈ ॥੨॥
इंद्र फनिंद्र मुनिंद्र कलप बहु धयावत धयान न ऐ है ॥२॥
Indra, Sheshnaga and the Supreme sage meditated on Him for ages, but could not visualize Him.2.

ਜਾ ਕਰ ਰੂਪ ਰੰਗ ਨਹਿ ਜਨਿਯਤ ਸੋ ਕਿਮ ਸਯਾਮ ਕਹੈ ਹੈ ॥
जा कर रूप रंग नहि जनियत सो किम सयाम कहै है ॥
He, whose form and colour are not, how can he be called black?

ਛੁਟਹੋ ਕਾਲ ਜਾਲ ਤੇ ਤਬ ਹੀ ਤਾਹਿ ਚਰਨ ਲਪਟੈ ਹੈ ॥੩॥੨॥
छुटहो काल जाल ते तब ही ताहि चरन लपटै है ॥३॥२॥
You can only be liberated from the noose of Death, when you cling to His feet.3.2.

ਇਹ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਵੀ ਜੇ ਕੋਈ ਕਹੇ ਕੇ ਦਸਮ ਗਰੰਥ ਅਵਤਾਰ ਪੂਜਾ ਹੈ ਤਾਂ ਓਸ ਦੀ ਮਤ ਦਾ ਸਹਜੇ ਹੀ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਾਂ ਤਾਂ ਓਹ ਵਿਕਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ ਤੇ ਜਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਸਖਣਾ ਹੈ।
 
ਪਾਖੰਡ ਵਾਦ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ

ਚੌਬੀਸ ਅਵਤਾਰ ਬਾਰੇ ਬਹੁੱਤ ਭੁਲੇਖੇ ਹਨ ਕੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਦੇਵਤਾ ਵਾਦ ਨੂੰ ਬਢਾਵਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ | ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਹਵਾਲੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬਹੁੱਤ ਪੜ੍ਹ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ ਹੁਣ ਦੇਖਣਾ ਹੈ ਕੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਲਿਖਤ ਕਿ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ | ਜਿੰਨਾ ਪਾਖੰਡ ਵਾਦ , ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ , ਫਰੇਬੀ ਸੰਤਾਂ ਨੂੰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਲਫਜਾਂ ਵਿੱਚ ਭੰਡਿਆ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੋਰ ਕੀਤੇ ਵੀ ਨਹੀ ਮਿਲਦੀ | ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਡੇਰਾਵਾਦ ਤੋਂ ਬਹੁੱਤ ਪੀੜਿਤ ਹੈ , ਦਸਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਸਬ ਤੋਂ ਵਧ ਲੌੜ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਹੈ | ਪਾਖੰਡ ਬਾਰੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਚਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਓਰ ਇੱਕ ਤਾਂ ਭਾਸ਼ਾ ਸਰਲ ਨਹੀ ਹੈ | ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਗਲਤ ਅਰਥ ਕਰਕੇ ਮਾਸੂਮ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਭਰਮਾ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਕਾਫੀ ਪਾਖੰਡੀ ਲੋਗ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਹਿਮਾਯਤ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਿਰਫ ਕਿਸੇ ਧੜੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਗਿਆਨ ਕਰਕੇ ਨਹੀ | ਹੁਣ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਉਠਦਾ ਹੈ ਕੇ ਮੰਨਿਆ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆਇਆ ਹੈ ਬਹੁੱਤ ਹੀ ਸੂਖਮ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਦਸ ਅਵਤਾਰਾਂ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ |
|| ਦਸ ਅਵਤਾਰੀ ਰਾਮੁ ਰਾਜਾ ਆਇਆ ||
|| ਦੈਤਾ ਮਾਰੇ ਧਾਇ ਹੁਕਮਿ ਸਬਾਇਆ ||
ਜਾਂ ਸਾਹਿਬ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਬਚਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ |

|| ਸੁੰਨਹੁ ਉਪਜੇ ਦਸ ਅਵਤਾਰਾ ||
|| ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਉਪਾਇ ਕੀਆ ਪਾਸਾਰਾ ||
ਹੁਣ ਅਗਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੁ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਸ ਅਵਤਾਰ ਹੀ ਮੰਨੇ ਹਨ ਫਿਰ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਚੌਬਾਸ ਅਵਤਾਰ ਕਿਓਂ | ਇਹ ਸਵਾਲ ਵੀ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਤੋਂ ਅਗਿਆਨਤਾ ਵਿਚੋਂ ਜਨਮ ਲੈਂਦਾ ਹੈ | ਸਾਹਿਬ ਕਲਗੀਧਰ ਪਿਤਾ ਸਾਫ਼ ਸਾਫ਼ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ | ਚੌਵਿਆਂ ਵਿਚੋਂ |
|| ਇਨ ਮਹਿ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸੁ ਦਸ ਅਵਤਾਰਾ ||
|| ਜਿਨ ਮਹਿ ਰਮਿਯਾ ਰਾਮ ਹਮਾਰਾ ||
ਇਹਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ੧੦ ਅਵਤਾਰ ਹੀ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਹਨ ਕਿਓਂ ਕੇ ਉਹਨਾ ਵਿੱਚ " ਹਮਾਰਾ ਰਾਮ " ਰਮਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਰਬ ਵਿਆਪਕ ਹੈ |
|| ਅਨਤ ਚਤੁਰਦਸ ਗਨ ਅਵਤਾਰੁ ||
|| ਕਹੋ ਜੁ ਤਿਨ ਤਿਨ ਕ਼ੀਏ ਅਖਾਰੁ ||
ਸਾਹਿਬ ਕਿਰਪਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਬਾਕੀ ੧੪ ਤਾਂ ਅਵਤਾਰੁ ਹਨ | ਭਾਵ ਭਰਮ ਦੇ ਅੰਡੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਹਨ | ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਨਕਾਰਿਆ ਹੈ | ਜੋ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਧੱਕੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨੇ ਹੋਏ ਸਨ | ਹੁੱਕਮ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਦੇ ਗੁਣਵਾਚਕ ਨਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਹਿਬ ਪਾਖੰਡ ਤੇ ਪ੍ਰਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ |
|| ਚੌਪਾਈ ||
ਲਗਨ ਸਗਨ ਤੇ ਰਹਤ ਨਿਰਾਲਮ || ਹੈ ਯਹ ਕਥਾ ਜਗਤ ਮੈ ਮਾਲਮ ||
|| ਜੰਤ੍ਰ ਮੰਤ੍ਰ ਤੰਤ੍ਰ ਨ ਰਿਝਾਯਾ || ਭੇਖ ਕਰਤ ਕਿਨਹੂੰ ਨਹਿ ਪਾਯਾ ||
ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਸਾਡੇ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਲਗੇ ਹੋਏ ਹਨ | ਲਗਨਾਂ ਸ਼ਗਨਾਂ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ | ਪਰ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਕਿਰਪਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਲਗਨ ਸ਼ਗਨ ਤੋਂ ਨਿਆਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇੰਨਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀ | ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪੰਡਿਤ ਕੋਲ ਦੌੜਦੇ ਹਾਂ ਅਗੋਂ ਪੰਡਿਤ ਵੀ ਆਖਦਾ ਹੈ ਕੇ ਮੈਂ ਮੰਤਰ ਜਾਪ ਕਰਕੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਜੰਤ੍ਰ ਬਣਾ ਜੇ ਜਾਂ ਫਿਰ ਤੰਤਰ ( ਕਿਸੇ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਪ੍ਲੇਟ ਤੇ ਲਿਖ ਕੇ ) ਦੇਵਾਂ ਗਾ ਅਤੇ ਸਭ ਕੁਸ਼ਲ ਹੋਵੇਗਾ | ਅੱਜ ਇਹ ਲੋਗ ਆਮ ਜਨਤਾ ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਕੇ ਲਖਾਂ ਹੀ ਰੁਪੈ ਕਮਾ ਰਹੇ ਹਨ | ਪਰ ਸਹਿਬਾਂ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ ਕੇ ਉਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਜੰਤ੍ਰ , ਮੰਤ੍ਰ, ਜਾਂ ਤੰਤ੍ਰ ਨਾਲ ਰੀਝਦਾ ਹੀ ਨਹੀ | ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਭੇਖਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਨਾਲ ਉਹ ਮਿਲਦਾ ਹੈ | ਇਸ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਅਨਹੋਂਦ ਕਾਰਣ ਹੀ ਅੱਜ ਸਿੱਖੀ ਸਿਰਫ ਭੇਖ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ | ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀ |
|| ਚੌਪਈ ||
ਜਗ ਆਪਨ ਆਪਨ ਉਰਝਾਨਾ || ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕਾਹੂ ਨ ਪਛਾਨਾ ||
|| ਇਕ ਮੜੀਅਨ ਕਬਰਨ ਵੇ ਜਾਹੀ || ਦੁਹੂੰਅਨ ਮੈ ਪਰਮੇਸ਼੍ਵਰ ਨਹੀ ||
ਅੱਜ ਸਾਰੇ ਹੀ ਸੰਤ , ਸਿੱਖ ਜਥੇ ਬੰਦੀਆਂ , ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਮਰਿਯਾਦਾ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ | ਕੋਈ ਸੰਤ ਬਾਹਵਾਂ ਚੁਕਾ ਕੇ ਜੈਕਾਰੇ ਲਗਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨਾਮ ਤੇ ਚੀਕਾਂ ਮਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ | ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਸੰਤ ਕੋਲੋਂ ਪਾਹੁਲ ਲਈ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ | ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਸਾਧ ਦਾ ਚੇਲਾ ਹੈ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਦਾ | ਪਰ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਨੇ ਨਿਰਾਕਾਰ ਸਰੂਪ ਨੂੰ ਇਸ ਰੌਲੇ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਗਵਾ ਹੀ ਲਿਆ ਹੈ | ਅੱਜ ਕਕਾਰ ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ ਸਿੱਖ ਵੀ ਮਾੜੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਤੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ | ਪਰ ਸਹਿਬਾਂ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ ਕੇ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਦੋਨਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀ ਹੈ | ਕੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖੁੱਲਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਜੇ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅੱਜ ਸਾਧਾਂ ਦੇ ਵੱਗ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਗੰਦ ਨਾ ਪਾ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ |
|| ਚੌਪਾਈ ||
|| ਏ ਦੋਊ ਮੋਹ ਬਾਦ ਮੋ ਪਚੇ || ਇਨ ਤੇ ਨਾਥ ਨਿਰਾਲੇ ਬਚੇ ||
|| ਜਾ ਤੇ ਛੁਟਿ ਗਯੋ ਭਰਮ ਉਰ ਕਾ || ਤਿਹ ਆਗੈ ਹਿੰਦੂ ਕਿਆ ਤੁਰਕਾ ||
ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ ਕੇ ਇਹ ਦੋਵੈਂ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਲੋਗ ਮੋਹ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਗਰਕ ਹੋ ਗਏ | ਆਪਣੀਆਂ ਮਤਾਂ ਕਾਰਣ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਤੋਂ ਰਹਿ ਗਏ | ਪਰ ਜੋ ਇਹਨਾ ਭਰਮਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀ ਫਸੇ | ਉਹ ਨਿਰਾਕਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਲੋਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਫਰਕ ਵੀ ਨਹੀ ਰਿਹਾ | ਪਰ ਅੱਜ ਸਿੱਖ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਜਥਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਪਏ ਹਨ | ਕੋਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਹੈ , ਕੋਈ ਟਕਸਾਲੀ , ਕੋਈ ਬਬੇਕੀ ਅਤੇ ਕੋਈ ਅਖੰਡ ਕੀਰਤਨ ਜਥੇ ਵਿੱਚ | ਗੁਰੁ ਕਾ ਸਿੱਖ ਕੋਣ ਹੈ ?
|| ਚੌਪਾਈ ||
|| ਪੇਟ ਹੇਤ ਨਰ ਭਿੰਡ ਦਿਖਾਈ || ਭਿੰਡ ਕਰੇ ਬਿਨੁ ਪਈਯਤ ਨਾਹੀ ||
|| ਜਿਨ ਨਰ ਇਕ ਪੁਰਖ ਕਹ ਧਿਆਯੋ || ਤਿਨ ਕਰ ਭਿੰਡ ਨ ਕਿਸੀ ਦਿਖਾਯੋ ||
ਪਰ ਅੱਜ ਸਾਧਾਂ ਦੇ ਵ੍ਗਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲ ਵਹੀਰਾਂ ਕਿਓਂ ਘਤੀਆਂ ਨੇ | ਸਹਿਬਾਨ ਦੇ ਬਚਨਾ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ | ਸਾਹਿਬ ਕਿਰਪਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕੇ ਇਸ ਸਭ ਪੇਟ ਦੇ ਖਾਤਿਰ ਭਾਵ ਮਾਯਾ ਖਾਤਿਰ ਇਹ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਕਿਓਂ ਕਿ ਭੇਖ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਇਹਨਾ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮਿਲਦਾ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀ | ਆਲਸੀ ਲੋਗ ਹਨ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਹੀ ਆਉਂਦਾ ਚਲੋ ਸੰਤ ਬਣ ਜਾਵੋ | ਪਰ ਜਿੰਨਾ ਮਹਾਪੁਰਖਾਂ ਨੇ ਉਸ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਸਾਰਿਆ ਨਹੀ | ਉਹਨਾ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਭਿੰਡ ਨਹੀ ਕੀਤਾ | ਆਪਣੇ ਡੇਰਿਆਂ ਦੇ ਬਹਾਰ ਵਡੇ ਵਡੇ ਬੈਨਰ ਨਹੀ ਲਗਾਏ | ਵਡੇ ਵਡੇ ਚੋਲੇ ਪਾ ਕੇ ਢੋਲਕੀਆਂ ਨਹੀ ਕੁੱਟੀਆਂ | ਉਹ ਤਾਂ ਗੁਪਤ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ | ਲੌੜ ਹੈ ਇਸ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਸਿਰਫ ਨਿੰਦਾ ਨਾਲ ਕੁਝ ਹਾਸਿਲ ਨਹੀ ਹੋਣਾ | ਪਰ ਗਲਤੀ ਸਾਡੀ ਵੀ ਹੈ ਸਾਡੇ ਲੋਭ ਨੇ ਹੀ ਇੰਨੇ ਸੰਤ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ | ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਡੇਰਿਆਂ ਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਭਚਾਰਾਂ ਦਾ ਹਰ ਉਹ ਸਿੱਖ ਭਾਗੀਦਾਰ ਹੈ ਜੋ ਡੇਰਿਆਂ ਤੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜਦਾ ਹੈ | ਉਸ ਹੀ ਪੈਸੇ ਦੀ ਤਾਕ਼ਾਤ ਨਾਲ ਇਸ ਸਭ ਵਿਭਚਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ |
|| ਚੌਪਈ ||
|| ਭਿੰਡ ਕਰੇ ਬਿਨੁ ਹਾਥਿ ਨਾ ਆਵੈ || ਕੋਊ ਨ ਕਾਹੂ ਸੀਸ ਨਿਵਾਵੈ ||
|| ਜੋ ਇਹੁ ਪੇਟ ਨ ਕਾਹੂ ਹੋਤਾ || ਰਾਵ ਰੰਕ ਕਾਹੂ ਕੋ ਕਹਤਾ ||
ਅਗਰ ਇਹ ਸਾਧ ਭੇਖ ਨਾ ਦਿਖਾਉਣ ਭਾਵ ਲਾਂਬੇ ਚੋਲੇ , ਲੰਬੀਆਂ ਮਾਲਾਵਾਂ , ਚੇਲਿਆਂ ਦੇ ਵੱਗ | ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਹਨਾ ਦੇ ਮਗਰ ਨਹੀ ਲਗਦਾ | ਅੱਜ ਕੋਈ ਚੋਲੇ ਵਾਲੇ ਨਜਰ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਡਾਕਟਰ ਵੀ ਇਹਨਾ ਅਨਪੜਾਂ ਦੇ ਪੈਰੀਂ ਪੈਂਦੇ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ |
|| ਚੌਪਾਈ ||
||ਜਿਨ ਪ੍ਰਭ ਏਕ ਵਹੈ ਠਹਰਾਯੋ || ਤਿਨ ਕਰ ਭਿੰਡ ਨ ਕਿਸੂ ਦਿਖਾਯੋ ||
|| ਸੀਸ ਦੀਯੋ ਉਨ ਸਿਰਰ ਨ ਦੀਨਾ || ਰੰਚ ਸਮਾਨ ਦੇਹ ਕਰਿ ਚੀਨਾ ||
ਪਰ ਸਾਹਿਬਾਂ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ ਕੇ ਜਿੰਨਾ ਨੇ ਉਸ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟ - ਘਟ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਰਾਮ ਨੂੰ ਸਰਭ ਵਿਆਪਕ ਜਾਣਦੇ | ਉਹਨਾ ਨੇ ਕੋਈ ਵੀ ਭੇਖ ਧਾਰ ਕੇ ਪਾਖੰਡ ਨਹੀ ਕੀਤਾ | ਪਰ ਸਵਾਲ ਉਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿ ਅੱਜ ਕੋਈ ਸੰਤ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਲਗਾਈ ਹੋਈ ਕਸਵੱਟੀ ਤੇ ਖਰਾ ਉਤਰਦਾ ਹੈ | ਜੇ ਨਹੀ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਿਓਂ ਅਸੀਂ ਇਹਨਾ ਦੇ ਮਗਰ ਲਗਦੇ ਹਾਂ | ਸੰਤ ਕੀ ਤੇ ਮਾਯਾ ਕੀ | ਸੰਤ ਨੇ ਤਾਂ ਮੁਕਤਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਸੰਤ ਤਾਂ ਜਮੀਨਾ , ਡੇਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਈ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਦ ਕਰੀ ਬੈਠੇ ਹਨ | ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦਾ ਬਚਨ ਹੈ ਕੇ ਜੋ ਪ੍ਰਮੇਸ਼ਰ ਵਿੱਚ ਅਭੇਦ ਹਨ | ਉਹ ਬਚਨਾ ਦੇ ਬਲੀ ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਵਾਲਿਆਂ ਵਾਂਗ ਸੀਸ ਤੇ ਦੇ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਹਾਰਦੇ ਨਹੀ |
 
ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਾਖਯਾਨ ਅਤੇ ਸਿਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ

ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਾਖਯਾਨ ਦੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਨੰਬਰ 244 ਦੇ ਛੰਦ 20 ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਤੁਕਾਂ ਹਨ। ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਚੌਪਈ ਦੀ ਤਰਜ਼ ਤੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਤੇ ਅੰਤਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਛੰਦ ਦਾ ਮਨੋਰਥ ਤੇ ਆਸ਼ਾ ਹੈ ।

ਕਬਿਯੋਬਾਚ ॥ ਅੜਿੱਲ ॥

ਕਾਮਾਤੁਰ ਹਵੈ ਜੁ ਤ੍ਰਿਯ ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਤਿ ਆਵਈ ॥

ਘੋਰ ਨਰਕ ਮਹਿਂ ਪਰੈ ਜੁ ਤਾਹਿਂ ਨ ਰਾਵਈ ॥

ਜੋ ਪਰ ਤ੍ਰਿਯ ਪਰ ਸੇਜ ਭਜਤ ਹੈ ਜਾਇ ਕਰਿ ।

ਹੋ ਪਾਪ ਕੁੰਡ ਕੇ ਮਾਹਿ ਪਰਤ ਸੋ ਧਾਇ ਕਰਿ ॥ 20 ॥ (ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ, ਪੰਨਾ 1158, ਚਰਿਤ੍ਰ 244)



ਇਸ ਛੰਦ ਵਿਚ ਖਾਲਸੇ ਲਈ ਵਿਵਰਜਤ ਚਾਰ ਬੱਜਰ ਕੁਰਹਿਤਾਂ ਚੋ 'ਪਰ ਤਨ ਗਾਮੀ ' ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਹਿਦਾਇਤ ਅੰਕਤ ਹੈ। ਕਲਗੀਧਰ ਪਿਤਾ ਦੇ ਆਸ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ ਨਿਜ ਨਾਰਿ ਪਰ ਨਾਰਿ ਕੇ ਨਿਕੇਤ ਹੋ। ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕਰੜੀ ਹਿਦਾਇਤ ਰੂਪ ਬਚਨ ਹਨ । ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕੋਈ ਇਸਤ੍ਰੀ ਪ੍ਰੇਮ ਵਸ ਪੁਰਸ਼ ਕੋਲ ਆਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਉਸ ਨੁੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਘੋਰ ਨਰਕ ਵਿਚ ਜਾਏਗਾ । ਛੰਦ ਦੀ ਅਗਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਪਰ ਨਾਰੀ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਦਾ ਪਾਪ ਦੇ ਕੁੰਡ ਵਿਚ ਧਾ ਕਰ ਕੇ ਪਏ ਗਾ । ਪਰਮਾਰਥ ਸਰੂਪ ਅਤੇ ਰਹਿਤ ਦੀ ਪਰਪੱਕਤਾ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਾਂਉਦੀਆਂ ਇਹ ਤੁਕਾ ਕਲਗੀਧਰ ਪਿਤਾ ਦੇ ਉਸ ਆਸ਼ੇ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸਿੰਘ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਗੁਰਪੁਰਵਾਸੀ ਹਰਭਜਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਕਲਗੀਧਰ ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਿਤਨੇ ਸੁੰਦਰ ਬਚਨ ਹਨ ,



ਸੁਧਿ ਜਬ ਤੇ ਹਮ ਧਰੀ ਬਚਨ ਗੁਰ ਦਏ ਹਮਾਰੇ ॥

ਪੂਤ ਇਹੈ ਪ੍ਰਨ ਤੋਹਿ ਪ੍ਰਾਨ ਜਬ ਲਗ ਘਟ ਥਾਰੇ ॥

ਨਿਜ ਨਾਰੀ ਕੇ ਸਾਥ ਨੇਹੁ ਤੁਮ ਨਿੱਤ ਬਢੈਯਹੁ ॥

ਪਰ ਨਾਰੀ ਕੀ ਸੇਜ ਭੂਲਿ ਸੁਪਨੇ ਹੂੰ ਨ ਜੈਯਹੁ ॥ 51 ॥



ਗਰ ਆਸ਼ਾ ਇਹਨਾਂ ਚਾਰ ਤੁਕਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮੁਕੰਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਚਾਰ ਤੁਕਾਂ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਉਪਰੰਤ ਅੰਕ ॥20॥ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਛੰਦ ਦੀ ਮੁਕੰਮਲਤਾ ਦਾ ਸੂਚਕ ਹੈ। ਹੁਣ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਿਤਾਬਚੇ 'ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦਰਪਣ' ਵਿਚ ਅੰਤਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੀ ਅੰਕ ॥ 20 ॥ ਲਿਖ ਕੇ ਇਹ ਦਸੱਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਛੰਦ ਇਹਨਾਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਲਿਖ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਛੰਦ ਬਾਰੇ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਵੇਖੋ ਕਿਤਨੀ ਅਸ਼ਲੀਲਤਾ ਹੈ । ਕੀ ਇਹ ਨਿਰੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ?

ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ ਨਕਲੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਵੀ ਕੇਵਲ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਦੇ ਕੇ ਅਰਥ ਦਾ ਅਨਰਥ ਕਰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਵੇਖੋ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਾਠ ਕਰਣ ਦਾ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ।

ਪਾਠੁ ਪੜਿਓ ਅਰੁ ਬੇਦੁ ਬੀਚਾਰਿਓ ਨਿਵਲਿ ਭੁਅੰਗਮ ਸਾਧੇ ॥

ਪੰਚ ਜਨਾ ਸਿਉ ਸੰਗੁ ਨ ਛੁਟਕਿਓ ਅਧਿਕ ਅਹੰਬੁਧਿ ਬਾਧੇ ॥ 1 ॥

ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਦੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਉਹ ਛੱਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਪਿਆਰੇ ਇਨ ਬਿਧਿ ਮਿਲਣੁ ਨ ਜਾਈ ਮੈ ਕੀਏ ਕਰਮ ਅਨੇਕਾ ॥

ਹਾਰਿ ਪਰਿਓ ਸੁਆਮੀ ਕੈ ਦੁਆਰੈ ਦੀਜੈ ਬੁਧਿ ਬਿਬੇਕਾ ॥

ਜੇ ਕਰ ਸਿੱਖ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਕਾਲਜ ਵਲੋਂ ਵੀ ਉਕਤ ਛੰਦ ਵਿਚੋਂ ਅੰਤਲ਼ੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਛਡ ਕੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਤੁਕਾਂ ਛਾਪਣਾ ਕੀ ਨਕਲੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀਆਂ ਵਰਗੀ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ । ਕੀ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਏ ਕਿ ਇਸ ਗੁਰ ਦੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸ੍ਰੋਤ ਨਕਲੀ ਨਿਰੰਕਾਰੀ ਹਨ?
 
This Is What Guru Sahib Describe Himself

ਕਹਿਓ ਪ੍ਰਭੂ ਸੁ ਭਾਖਿ ਹੋਂ ॥ ਕਿਸੂ ਨ ਕਾਨ ਰਾਖਿ ਹੋਂ ॥
I say only that which the Lord hath said, I do not yield to anyone else.

ਕਿਸੂ ਨ ਭੇਖ ਭੀਜ ਹੋਂ ॥ ਅਲੇਖ ਬੀਜ ਬੀਜ ਹੋਂ ॥੩੪॥
I do not feel pleased with any particular garb, I sow the seed of God`s Name.34.

ਪਖਾਣ ਪੂਜ ਹੋਂ ਨਹੀਂ ॥ ਨ ਭੇਖ ਭੀਜ ਹੋ ਕਹੀਂ ॥
I do not worship stones, nor I have any liking for a particular guise.

ਅਨੰਤ ਨਾਮੁ ਗਾਇ ਹੋਂ ॥ ਪਰਮ ਪੁਰਖ ਪਾਇ ਹੋਂ ॥੩੫॥
I sing infinite Names (of the Lord), and meet the Supreme Purusha.35.

ਜਟਾ ਨ ਸੀਸ ਧਾਰਿਹੋਂ ॥ ਨ ਮੁੰਦ੍ਰਕਾ ਸੁ ਧਾਰਿ ਹੋਂ ॥
I do not wear matted hair on my head, nor do I put rings in my ears.

ਨ ਕਾਨਿ ਕਾਹੂ ਕੀ ਧਰੋਂ ॥ ਕਹਿਓ ਪ੍ਰਭੂ ਸੁ ਮੈ ਕਰੋਂ ॥੩੬॥
I do not pay attention to anyone else, all my actions are at the bidding of the Lord.36.

ਭਜੋਂ ਸੁ ਏਕ ਨਾਮਯੰ ॥ ਜੁ ਕਾਮ ਸਰਬ ਠਾਮਯੰ ॥
I recite only the Name of the Lord, which is useful at all places.

ਨ ਜਾਪ ਆਨ ਕੋ ਜਪੋ ॥ ਨ ਅਉਰ ਥਾਪਨਾ ਥਪੋ ॥੩੭॥
I do not meditate on anyone else, nor do I seek assistance from any other quarter.37.

ਬਿਅੰਤਿ ਨਾਮ ਧਿਆਇ ਹੋਂ ॥ ਪਰਮ ਜੋਤਿ ਪਾਇ ਹੋਂ ॥
I recite infinite Names and attain the Supreme light.

ਨ ਧਿਆਨ ਆਨ ਕੋ ਧਰੋਂ ॥ ਨ ਨਾਮ ਆਨਿ ਉਚਰੋਂ ॥੩੮॥
I do not meditate on anyone else, nor do I repeat the Name of anyone else.38.

ਤਵਿਕ ਨਾਮ ਰਤਿਯੰ ॥ ਨ ਆਨ ਮਾਨ ਮਤਿਯੰ ॥
I am absorbed only in the Name of the Lord, and honour none else.

ਪਰਮ ਧਿਆਨ ਧਾਰੀਯੰ ॥ ਅਨੰਤ ਪਾਪ ਟਾਰੀਯੰ ॥੩੯॥
By meditating on the Supreme, I am absolved of infinite sins.39.

ਤੁਮੇਵ ਰੂਪ ਰਾਚਿਯੰ ॥ ਨ ਆਨ ਦਾਨ ਮਾਚਿਯੰ ॥
I am absorbed only in His Sight, and do not attend to any other charitable action.

ਤਵਿਕ ਨਾਮ ਉਚਾਰਿਯੰ ॥ ਅਨੰਤ ਦੂਖ ਟਾਰਿਯੰ ॥੪੦॥
By uttering only His Name, I am absolved of infinite sorrows.40.



Bachitar Natak
 
ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖਿਯਾਨ ਤੇ ਸਿਧਾਂਤ

- ਗਿ. ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ

ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਇਕੋ ਜੋਤ ਹਨ। ਇਕ ਹੀ ਜੁਗਤ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਅਭੀ-ਵਿਆਕਤੀ ਹਨ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਵਰਤਮਾਨ ਸੰਦਰਭ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਸ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਹੀ ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ਕ ਵਿਧਾਨ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਾਹਰਾ-ਜ਼ਹੂਰ ਰੂਪ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਹੈ। ਇਥੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਵੀਚਾਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਦਸਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੀਆਂ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਨਿਖੇੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਣਾ ਹੈ ਸਗੋਂ ‘‘ਜੋਤਿ ਉਹਾ ਜੁਗਤਿ ਸਾਇ’’ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਵਰਤਮਾਨ ਪ੍ਰਸੰਗ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਜੀ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਤੇ ਜੋਧੇ ਜਰਨੈਲ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਲਈ ਪੂਰੇ ਤਾਣ ਤੇ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਕਲਮ ਤੇ ਤੇਗ ਚਲਾਈ। ਉਹ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਤੇ ਬੀਰਤਾ ਦੇ ਮੁਜਸਮੇਂ ਸਨ।

ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹੀ ਬਾਣੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬਣਾ ਕੇ ਮੁਰਦਾ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਜਵਾਲਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਐਸੀ ਚਰਚਾ ਲਾਲਾ ਦੌਲਤ ਰਾਇ ਤੇ ਡਾ. ਗੋਲਕ ਚੰਦ ਨਾਰੰਗ ਵਰਗਿਆਂ ਨੇ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਕੋਈ ਆਮ ਪੁਸਤਕ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਦੂਜਾ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ। ਜੋ ਦਸਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਨੇਕਾਂ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਸਰੂਪ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਨਿੱਕੀਆਂ-ਵੱਡੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਬ੍ਰਿਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਆਦਿ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਮੁੱਖ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਪ ਸਾਹਿਬ, ਅਕਾਲ ਉਸਤਤਿ, ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਬੋਧ, ਚੰਡੀ ਚਰਿਤ੍ਰ ਦੋ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ, ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ, ਚੌਬੀਸ ਅਵਤਾਰ, ਉਪ ਅਵਤਾਰ, ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ, ਸਸਤ੍ਰ ਨਾਮ ਮਾਲਾ, ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖਯਾਨ ਤੇ ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਉਕਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖਯਾਨ ਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ 405 ਅਧਿਆਇ ਹਨ। ਇਸ ਰਚਨਾ ਵਿੱਚ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਪੱਖ ਨੂੰ ਖ੍ਹੋਲ ਕੇ ਵੀਚਾਰਿਆ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਪੱਖ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦੁਰਾਚਾਰੀ ਤੇ ਕੁਕਰਮੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਅੰਦਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸਤਰੀ ਪੁਰਸ਼ ਹਨ। ਇਕ ਉਚੇ ਆਚਰਣ ਵਾਲੇ ਤੇ ਦੂਜੇ ਨੀਵੇਂ ਆਚਰਣ ਵਾਲੇ ਹਨ, ਜੋ ਬੀਬੀਆਂ ਉੱਚੇ ਸੁੱਚੇ ਆਚਾਰ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਬਾਬਤ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅੰਦਰ ਆਖਦੇ ਹਨ, ‘ਸਹ ਕੀ ਸਾਰ ਸੁਹਾਗਿਨ ਜਾਨੈ॥ ਤਜਿ ਅਭਿਮਾਨੁ ਸੁਖ ਰਲੀਆ ਮਾਨੈ’॥ (ਸੂਹੀ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀਉ) ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਅੰਦਰ ਹੀ ਉਚਾਰਦੇ ਹਨ, ‘ਜਿਉ ਛੁਟੜਿ ਘਰਿ ਘਰਿ ਫਿਰੈ ਦੁਹਚਾਰਣਿ ਬਦਨਾਉ॥ (ਸੋਰਠ ਕੀ ਵਾਰ ਮ: 3) ਧਰਮ ਤੋਂ ਹੀਣ ਚੁਸਤੀਆਂ ਚਲਾਕੀਆਂ ਤੇ ਗਿਰਾਵਟਾਂ ਵਾਲੇ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ‘ਸੰਤ-ਸਿਪਾਹੀ’ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਛਲ ਫਰੇਬ ਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵੇਸਵਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਆਮ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਗੁਰਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਨ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਅਤੇ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਤੇ ਬਚਣ ਦੀ ਤਾੜਨਾ ਕੀਤੀ-

ਰੀਤ ਨ ਜਾਨਤ ਪ੍ਰੀਤ ਕੀ ਪੈਸਨ ਕੀ ਪ੍ਰਤੀਤ (ਚਰਿਤ੍ਰ 16)

ਜੇ ਕੋਈ ਪਰ ਨਾਰੀ ਸਿਓ ਪਾਗੈ॥

ਪਨਹੀ ਈਹਾਂ ਨਰਕ ਤਿਹ ਆਗੈ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 185)

ਚੋਜੀ ਪ੍ਰੀਤਮ ਜੀ ਨੇ ਅਵਤਾਰ-ਵਾਦ ਦੇ ਰੂਪਕ ਦੁਆਰਾ ਬੀਰ-ਰਸੀ ਰੂਪ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਕਿ ਲੋਕ ਸਮਝ ਸਕਣ ਕਿ ਜਦ ਤੁਹਾਡੇ ਸੂਰਮੇ ਪੁਰਖੇ ਐਸੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਵਾਂਗ ਬਲਵਾਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਹੀ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਕ੍ਰਿਸਨ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਯੁਧ-ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬਿਸਥਾਰ ਪੂਰਵਕ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਵੀ ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਵਾਸਤੇ ਆਤਮਿਕ ਪੱਖੋਂ ਬਲਵਾਨ ਹੋਣ। ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਗੁਣ ਨਹੀਂ ਪਰ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਵਰਤਮਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਵਿਉਂਤਬੰਦ ਕਰਨਾ ਕਲਾਕਾਰੀ ਖ਼ੂਬੀ ਹੈ। ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਦਿਆਂ ਥਾਂ-ਥਾਂ ’ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਵੀਚਾਰਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ। ‘ਮੈ ਨ ਗਨੇਸਹਿ ਪ੍ਰਥਮ ਮਨਾਊ’ ਆਦਿ।

ਹੂ-ਬ-ਹੂ ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਇਹਨਾਂ ਚਰਿਤ੍ਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖ਼ਾਲਸੇ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਵੇਖ ਇੰਨ੍ਹਾ ਦਾ ਐਸਾ ਵਿਹਾਰ ਹੈ। ਪਰ ਨਾਰ ਸੰਗ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਥਨ ਕਰਦਿਆਂ ਦਸਮੇਸ਼ ਜੀ ਨੇ ਆਖਿਆ ਹੈ-

ਪਰ ਨਾਰੀ ਕੇ ਤਜੇ ਸਹਸ ਬਾਸਵ ਭਗ ਪਾਏ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 21)

ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ-

ਸਹੰਸਰ ਦਾਨ ਦੇ ਇੰਦ੍ਰ ਰੋਆਇਆ॥ (ਰਾਮਕਲੀ ਦੀ ਵਾਰ ਮ. 3)

ਗੋਤਮੁ ਤਪਾ ਅਹਲਿਆ ਇਸਤ੍ਰੀ ਤਿਸੁ ਦੇਖ ਇੰਦ੍ਰ ਲੋਭਾਇਆ॥

ਸਹਸ ਸਰੀਰ ਚਿਹਨ ਭਗ ਹੂਏ ਤਾ ਮਨ ਪਛੋਤਾਇਆ॥(ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮ. 1)

ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖਿਆਨਾਂ ਸਬੰਧੀ ਟਕਸਾਲ ਅੰਦਰ ਜੋ ਪ੍ਰੰਪਰਾਇਕ ਵੀਚਾਰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਭਾਈ ਕ੍ਹਾਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਚਿਤ੍ਰਵਤੀ ਨਗਰ ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਚਿਤ੍ਰ ਸਿੰਘ ਨ੍ਰਿਪ ਏਕ (ਚਰਿਤ੍ਰ ਦੂਜਾ) ਦਾ ਸਰੂਪ ਦੇਖ ਕੇ ਇਕ ਅਪਸਰਾ ਮੋਹਿਤ ਹੋ ਗਈ। ਰਾਜੇ ਦਾ ਉਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹੋਣ ਤੋਂ ਹਨੂਵੰਤ ਸਿੰਘ (ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਹਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ) ਸੁੰਦਰ ਸਰੂਪ ਪੁੱਤਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਚਤ੍ਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਰਾਣੀ ਚਿਤ੍ਰ ਮਤੀ ਹਨੂਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰੂਪ ਵੇਖ ਕੇ ਮੋਹਿਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਦੁਆਰਾ ਚਾਲ ਚੱਲੀ ਜੋ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਰਾਣੀ ਸਮਾਂ ਪਾ ਕੇ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਲਿਆਈ ਤੇ ਕੁਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਪ੍ਰੇਰਨ ਲੱਗੀ ਪਰ ਧਰਮੀ ਹਨੂਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰੁਖਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਪਰ ਰਾਣੀ ਨੇ ਰਾਜੇ ਪਾਸ ਝੂਠੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਆਖ ਕੇ ਪੁੱਤ੍ਰ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤਾ।

ਰਾਜੇ ਦੇ ਸਿਆਣੇ ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਚਲਾਕ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਛਲ ਕਪਟ ਭਰੇ ਅਨੇਕਾਂ ਚਰਿਤ੍ਰ ਸੁਣਾ ਕੇ ਸ਼ੱਕ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਚਰਿਤ੍ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਤੋਂ, ਬਹਾਰਦਾ ਨਗ ਕਿਤਾਬ ਤੋਂ, ਮੁਗਲਾਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ, ਰਾਜ ਪੁਤਾਨੇ ਦੇ ਕਥਾ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਤੋਂ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਚਰਿਤ੍ਰ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਿਧਾਂਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਾਮ ਦੇ ਦਾਸ ਹੋ ਕੇ ਚਲਾਕ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਪੇਚਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਫਸਣਾ ਚਾਹੀਏ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਹ ਭਾਵ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਧਰਮ ਪਤਨੀ ਤੇ ਯੋਗ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰਨਾ ਅਯੋਗ ਹੈ। ਪਰ ਕਾਮਾਤਰ ਹੋ ਕੇ ਪਰ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਪੇਚ ਵਿੱਚ ਫਸ ਕੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਲੋਕ ਖੋ ਲੈਣਾ ਕੁਕਰਮ ਹੈ। (ਕ੍ਹਾਨ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ, ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼) ।

ਅਸਾਡੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਆਰੰਭ ਤੋਂ ਹੀ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪਰ-ਤਨ, ਪਰ-ਧਨ ਆਦਿ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਬੰਦਿਸ਼ ਲਾਈ ਤੇ ਸੁਚੇਤ ਕੀਤਾ-

ਇੰਦ੍ਰ ਬਿਸਨ-ਬ੍ਰਹਮਾਂ ਸਿਵ ਹੋਈ॥ ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤੇ ਬਚਤ ਨ ਕੋਈ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 186)

ਚੰਚਲਾਨ ਕੇ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੌ, ਸਕਤ ਨ ਕੋਊ ਪਾਇ॥

ਵਹ ਚਰਿਤ੍ਰ ਤਾ ਕੀ ਲਖੈ ਜਾ ਕੇ ਸਯਾਮ ਸਹਾਇ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 193)

ਇਹ ਛਲ ਸੋ ਰਾਜਾ ਛਲਾ ਜੁਧ ਕਰਨ ਕੌ ਘਾਇ॥

ਤ੍ਰਿਯ ਚਰਿਤ੍ਰ ਕੌ ਮੂੜ੍ਹ ਕਛ ਭੇਵ ਸਕਾ ਨਹਿ ਪਾਇ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 263)

ਇਨ ਇਸਤ੍ਰੀਨ ਕੇ ਚਰਿਤ ਅਪਾਰਾ॥

ਜਿਨੈ ਨ ਬਿਧਨਾ ਸਕਤ ਬਿਚਾਰਾ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 332)

ਅੱਜ ਡਾਕਟਰੀ ਸਿਧਾਂਤ ਵੀ ਪਰ-ਤਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅਸਾਧ ਰੋਗ ਵਿਖਾ ਕੇ ਇਸ ਕੁਕਰਮ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖਯਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਿਥੇ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਆਪ ਹਰੇਕ ਅਧਿਆਇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਚਰਿਤ੍ਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜੇ ਤੇ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਸੰਬਾਦ ਵਾਲਾ ਅਮੁੱਕਾ ਅਧਿਆਇ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਜ਼ਾਹਰ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਓਨਾਂ ਦਾ ਉਲੱਥਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਨਾਲ ਹੀ ਚਰਿਤ੍ਰੋ ਪਖਿਆਨ ਆਰੰਭ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਰੰਭਕ ਅਧਿਆਇ ਉਸ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਮੰਗਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਉਪਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦਾ ਰੂਪ ਵਿਖਾਇਆ ਹੈ-

ਮੇਰ ਕਿਯੋ ਤ੍ਰਿਣ ਤੇ ਮੁਹਿ ਜਾਹਿ, ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜਨ ਦੂਸਰ ਤੋ ਸੌ॥

ਤੋ ਸਮ ਸੂਰ ਕੋਉ ਕਹੂੰ ਨਾਹੀ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਹਿਲਾ)

ਚਰਿਤ੍ਰਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਫਿਰ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦਿਆਂ

ਧੰਨ ਧੰਨ ਲੋਗਨ ਕੇ ਰਾਜਾ॥ ਦੁਸਟਨ ਦਾਹ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜਾ॥

ਅਖਲ ਭਵਨ ਕੇ ਸਿਰਜਨ ਹਾਰੇ॥ ਦਾਸ ਜਾਨ ਮੁਹਿ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੇ॥

ਆਖਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਖ਼ਾਲਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਾਸਤੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਪਾਸ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਹੈ-

ਕਬਿਯੋ ਵਾਚ ਬੇਨਤੀ ਚੌਪਈ॥ ਹਮਰੀ ਕਰੋ ਹਾਥ ਦੈ ਰੱਛਾ॥

ਇਹ ਪਾਵਨ ਰਚਨਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਪਾਵਨ ਬਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ ਸਾਹਿਬਾਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਹ ਪਾਵਨ ਬਾਣੀ ਨਿਤਨੇਮ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਅੰਦਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਸਿਆਣੇ ਪੁਰਖ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਵੱਡਿਆਂ ਨੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਪੇਟ ਪੂਰਤੀ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਕਣਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ। ਅੱਜ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਦਾਣੇ ਛੱਡ ਕੇ ਆਖੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਣਕ ਦੇ ਬੂਟੇ ਨੂੰ ਹੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰਾਂਗਾ ਤਾਂ ਦਾਣਿਆਂ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਪੱਕਿਆ ਕਣਕ ਦਾ ਬੂਟਾ ਤਾਂ ਤੂੜੀ ਹੈ। ਤੂੜੀ ਨਾਲ ਟੱਕਰਾਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੀ ਆਖਿਆ ਜਾਵੇ?

ਸੋ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਅਠਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤ ਸਰੂਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਰਚਨਾਵਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਈ ਛੰਦਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹੂ-ਬ-ਹੂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ-

ਤਾਹਿ ਪਛਾਨਤ ਹੈ ਨ ਮਹਾ ਪਸੁ ਜਾ ਕੋ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਿੰਹੂ ਪੁਰ ਮਾਹੀ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 266)

ਤਾਹਿ ਪਛਾਨਤ ਹੈ ਨ ਮਹਾ ਜੜ ਜਾ ਕੋ ਪ੍ਰਤਾਪ ਤਿੰਹੂ ਪੁਰਮਾਹੀ॥ (ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ)

ਮੇਰ ਕੀਯੋ ਤ੍ਰਿਣ ਤੇ ਮੁਹਿ ਜਾਹਿ, ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ਨ ਦੂਸਰ ਤੋ ਸੌ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ ਪਹਿਲਾ)

ਮੇਰ ਕਰੋ ਤ੍ਰਿਣ ਤੇ ਮੁਹਿ ਜਾਹਿ ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ ਨ ਦੂਸਰ ਤੋ ਸੋ॥ (ਬਚਿਤ੍ਰ ਨਾਟਕ ਅਧਿ: ਪਹਿਲਾ)

ਕਾਹੇ ਕਉ ਪੂਜਤ ਪਾਹਨ ਕਉ ਕਛ ਪਾਹਨ ਮੈ ਪਰਮੇਸਰ ਨਾਹੀ॥ (ਸਵੱਈਏ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਵਾਕ ਪਾ. 10)

ਸ੍ਰਾਪ ਰਾਛਸੀ ਕੇ ਦਏ ਜੌ ਭਯੋ ਪਾਹਨ ਜਾਇ॥

ਤਾਹਿ ਕਹਤ ਪਰਮੇਸਰ ਤੈ ਮਨ ਮਹਿ ਨਹੀ ਲਜਾਇ॥ (ਚਰਿਤ੍ਰ 266 ਵਾ)

ਕਾਹੂ ਲੈ ਪਾਹਨ ਪੂਜ ਧਰਿਉ ਸਿਰ ਕਾਹੂ ਲੈ ਲਿੰਗ ਗਰੇ ਲਟਕਾਇਓ॥ (ਸਵੱਈਏ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਵਾਕ ਪਾ. 10)

ਖਸ ਹਾਰੇ ਚੰਦਨ ਲਗਾਇ ਹਾਰੇ ਚੁਆ ਚਾਰ॥

ਪੂਜ ਹਾਰੇ ਪਾਹਨ ਚਰਾਇ ਹਾਰੇ ਲਾਪਸੀ॥ (ਅਕਾਲ ਉਸਤਤਿ)

ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਦੀ ਅੰਦਰਲੀ ਗਵਾਹੀ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਸਿੱਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਕਰਤਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਹਨ। ਕੋਈ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀ ਨਹੀਂ। ਜੇ ਕੋਈ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਮੰਗਲ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਜਦ ਅਸੀਂ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਾਂ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਮੰਗਲ ਕੇਵਲ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਜੀ ਬਾਰੇ ਅਧੂਰਾ ਗਿਆਨ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਅਖੌਤੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦਲੀਲਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਅਧਾਰ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਰਚਨਾ ਦਰਬਾਰੀ ਕਵੀਆਂ ਦੀ ਹੈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ, ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਗੁਰਸਿਖਾਂ ਵ¤ਲੋਂ ਪੂਰਾ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਭਾਈ ਦੇਸਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਰਹਿਤਨਾਮੇ ਅੰਦਰ ਆਖਦੇ ਹਨ-

ਦਹੂੰ ਗ੍ਰੰਥ ਮੈ ਬਾਣੀ ਜੋਈ॥ ਚੁਨ ਚੁਨ ਕੰਠ ਕਰਹਿ ਨਿਤ ਸੋਈ॥
 
ਭਾਵਨਾ ਬਿਹੀਨ ਦੀਨ ਕੈਸੇ ਕੈ ਤਰਤ ਹੈ
- ਗਿ.ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਮਸਕੀਨ

- ਗਿ.ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਮਸਕੀਨ

ਦੈਵੀ ਗੁਣਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸ਼ਰਧਾ ਸਿਰਮੌਰ ਹੈ। ਧਰਮ ਸ਼ਰਧਾ ਭਾਵਨਾ ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। “ਭਾਵਤਯੀ ਵਿਦਯਤੇ ਦੇਵਾ। ” ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਹੀ ਦੇਵ ਪਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵਨਾ ਹੀ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਨੂੰ ਰੂਪਾਂਤਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਗਤੀ ਭਾਵਨਾ ਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ। ਲਗਾਤਾਰ ਸਤਿਸੰਗ ਵਿਚ ਇਕਸਾਰ ਸਰਵਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਹੀ ਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਬਿਨਾ ਭਾਉ ਨਹੀਂ ਊਪਜੈ ਭਾਵ ਬਿਨੁ ਭਗਤਿ ਨਹੀਂ ਹੋਇ ਤੇਰੀ॥ (ਗੁ. ਗ੍ਰੰ. ਸਾਹਿਬ)

ਭਾਵਨਾ ਬਿਹੀਨ ਦੀਨ ਕੈਸੇ ਕੈ ਤਰਤ ਹੈ॥ (ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ )

ਧਰਮ ਦੀ ਸਾਰੀ ਕਲਾ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਛਵ, ਤੇ ਦੈਵੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿਚ ਹੀ ਸਮਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਸ਼ੇਰਨੀ ਦਾ ਦੁੱਧ ਕੇਵਲ ਸੋਨੇ ਦੇ ਬਰਤਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਦੀ ਮਿਠਾਸ, ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਆਨੰਦ, ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਬਰਤਨ ਵਿਚ ਹੀ ਸਮਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾ ਕੇ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰਨਾ ਯਾ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦੇਣਾ ਕਤਲ ਤੁੱਲ ਅਪਰਾਧ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕਾਤਿਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਮਹਾਂ ਕਾਤਿਲ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਤਿਲ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਕੋਈ ਕਾਤਿਲ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਨਾਂ ਹੋਵੇ। ਸੂਝਵਾਨ ਬ੍ਰਹਮਨਿਸ਼ਟ, ਸ਼ਰਧਾ ਭਰਪੂਰ ਹਿਰਦੇ ਅਤੇ ਧਰਮ ਕਲਾ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤਕ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਵਾਨ ਹਰ ਵਕਤ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਰਹਿਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਕਿ ਕੋਈ ਕੋਰਾ ਹਿਰਦਾ ਠੋਸ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਵਨਾ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਨੂੰ ਤੋੜ ਨਾ ਸਕੇ। ਭਾਵਨਾ ਅਤੀ ਕੋਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ-ਬਿਹੀਨ ਅਤੀ ਕਠੋਰ। ਫੁੱਲ ਕੋਮਲ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਕੰਡੇ ਸਖਤ ਤੇ ਚੁੱਭਵੇਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਹ ਕੰਡੇ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਤੇ ਚੀਰਨ ਵਿਚ ਅਗਰਸਰ ਹਨ। ਸਿਰਫ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਹੀ ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਤਰਕ ਦਾ ਬੇ-ਬੁਨਿਆਦ ਜਾਲ ਤਣਿਆ ਹੈ।

ਸਮੂੰਹ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਕਾਮ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਲੋਭ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਤੇ ਕਾਮ ਤੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਰੌ ਵਿਚ ਮੋਹ, ਅਹੰਕਾਰ ਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਮੁਸ਼ਕਲ ਖੜ੍ਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ,ਪਰ ਜਨਮ ਤੇ ਹੋਇਆ ਹੀ ਕਾਮ ਤੋਂ ਹੈ। ਦੋ ਹੀ ਪ੍ਰਬਲ ਰਸ ਹਨ- 1.ਨਾਮ ਰਸ 2. ਕਾਮ ਰਸ। ਨਾਮ ਦਾ ਜਪ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਰਾਮ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਂਦਾ ਹੈ। ਔਰ ਕਾਮ ਦੀ ਕ੍ਰਿਆ ਸੰਤਾਨ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਂਦੀ ਹੈ। ਲੋਭ, ਮੋਹ, ਅਹੰਕਾਰ ਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਦੇ ਉਪਰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਧਰਮ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿਚ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਲੇਖਣੀ ਅਤੇ ਕਾਵਿ-ਕਲਾ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਭੀ ਜਾਣੂ ਕਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਅਹੰਕਾਰ, ਲੋਭ, ਮੋਹ ਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਦੀ ਮਾਰੂ ਮਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕੇ। ਬਹੁਤਾਤ ਵਿਚ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਬ੍ਰਹਮ ਗਿਆਨੀ, ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਤੇ ਕਥਾ-ਵਾਚਕ ਕਾਮ ਬਾਰੇ ਖਾਮੋਸ਼ ਨੇ। ਔਰ ਕਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸੰਤਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇਸਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸ਼ੈਤਾਨ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਸਮਰਥ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਕਰਕੇ ਹੀ ਬਹੁਤੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਕਾਮ ਦੇ ਉਸਾਰੂ ਤੇ ਮਾਰੂ ਅੰਜਾਮ ਤੋਂ ਖਾਲੀ ਹੈ। ਜਨਮ ਕਾਮ ਤੋਂ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਵਿਚੋਂ ਕਾਮ ਨੂੰ ਕੱਢਣਾ ਗੈਰ-ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਕ ਹੈ, ਔਰ ਇਸ ਵਿਚ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਕਤਈ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਸੁੰਦਰ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬੀਜ ਕਰੂਪ ਤੇ ਕਠੋਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੀਜ ਦੀ ਕਰੂਪਤਾ ਤੇ ਕਠੋਰਤਾ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਦਲ ਮਲ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਸੁੰਦਰ ਫੁੱਲਾਂ ਤੇ ਕੋਮਲਤਾ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਰਹਿ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਭਾਵੇਂ ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਲੋਭ, ਮੋਹ ਤੇ ਅਹੰਕਾਰ ਕਠੋਰ ਬੀਜ ਹਨ, ਪਰ ਇੰਹਨਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਮਹਾਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਭਗਵਾਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੋਭ, ਮੋਹ, ਅਹੰਕਾਰ ਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਮੁਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਰਾਹੀਂ ਬਹੁਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਨੁੱਤਾ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿਚ ਪਾਈ ਹੈ। ਅਵਤਾਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਇਕ ਬੀਜ ਜੋ ਸਾਰੇ ਬੀਜਾਂ ਦਾ ਮੂਲ-ਬੀਜ ਸੀ, ਉਸ ਸਬੰਧੀ ਖਾਮੋਸ਼ ਰਹੇ ਯਾ ਮੱਧਮ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਬੋਲੇ। ਉਹ ਮੂਲ-ਬੀਜ ਕਾਮ ਸੀ। ਰਿਸ਼ੀ ਵਾਤਸਾਇਨ ਨੇ ਕੋਈ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਕਾਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ਟ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਅਹੰਕਾਰ, ਲੋਭ, ਮੋਹ, ਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਤੱਕ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਰੇਆਮ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਾਮ ਕ੍ਰਿਤ ਨੂੰ ਪਸ਼ੂ ਹੀ ਸ਼ਰੇਆਮ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜਦੇ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਤ ਪੜਦੇ ਵਿਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਵਿਚਾਰ ਵੀ ਪੜਦੇ ਵਿਚ ਹੋ ਗਏ, ਇਸ ਲਈ ਵਿਚਾਰ ਵਿਟਾਂਦਰੇ ਨੂੰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ। ਕ੍ਰਿਤ ਪੜਦੇ ਵਿਚ ਜਾਇਜ਼ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖ ਮਨੁੱਖ ਹੈ-ਪਸ਼ੂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪਰ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਪੜਦੇ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਗੁਮਰਾਹ ਹੋ ਗਈ। ਅੱਜ ਜਿਤਨਾਂ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸਾਹਿਤ ਮਨੁੱਤਾ ਦੀ ਝੋਲੀ ਵਿਚ ਪਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਪਹਿਲੇ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਕਾਮ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਨੇ ਘਰ-ਬਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੇ। ਦੁਰਾਚਾਰੀ ਤੇ ਗਨਕਾ ਹੋਣਾ ਕਾਬਲੇ-ਕਾਬੂਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਾਮ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬਲਾਤਕਾਰੀ ਤੇ ਇਸਤ੍ਰੀ ਨੂੰ ਗਨਕਾ ਨਾ ਬਣਾਵੇ, ਇਸ ਵਿਚ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਨੇ ਅਤੁੱਟ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਸਤ੍ਰੀ ਕਿਵੇਂ ਤੇ ਕਿਉਂ ਗਨਕਾ ਬਣਦੀ ਹੈ?, ਔਰ ਪੁਰਸ਼ ਵਿਭਚਾਰੀ ਤੇ ਬਲਾਤਕਾਰੀ ਕਿਉਂ ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੇ ਹਨ?, ਇਸ ਦੀ ਬਾਰੀਕੀ ਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਸਹਿਤ ਵੀਚਾਰ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਉਪਰ ਉਲਟੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆ ਨੇ ਕਿੰਤੂ-ਪ੍ਰੰਤੂ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕਾਮ ਇਕ ਐਸਾ ਬੀਜ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਉਤੰਗ ਵੇਗ ਕਾਮ ਰਸ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਔਰ ਰਾਮ ਰਸਕ ਦਾ ਕਾਮ ਨਿਵਾਣ ਵੱਲ ਚੱਲ ਕੇ ਇਕ ਸੁੰਦਰ ਸੁਸ਼ੀਲ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਤਾਨ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਂਦਾ ਹੈ।

- ਗਿ.ਸੰਤ ਸਿੰਘ ਮਸਕੀਨ, ਸੀਸ ਗਰਾਂ, ਅਲਵਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ।
 
ਨ ਜਟਾ, ਮੁੰਡ ਧਰੌ,
ਨ ਮੁੰਦ੍ਰਕਾ ਸਵਾਰੌ |
ਜਪੋ ਤਾਸ ਨਾਮੰ,
ਸਰੈ ਸਰਬ ਕਾਮੰ |

ਨ ਨੈਨੰ ਮਿਚਾਊਂ,
ਨ ਡਿੰਭ ਦਿਖਾਂਊਂ |
ਨ ਕੁਕਰਮੰ ਕਮਾਊਂ,
ਨ ਭੇਖੀ ਕਹਾਊਂ |

{ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਬਚਿੱਤ੍ਰ ਨਾਟਕ, ਰਸਾਵਲ ਛੰਦ, ਪਦ ੫੧ -੫੨ }

N jata, mund dharou,
N mundrka sawarou |
Japo taas naman,
sarae sarab kaman |

N nainan michaun,
N dhimbh dikhaoun |
N kukarman kamaun,
N pekhi kahaoun |

I neither wear long matted hair,nor indulge in complete shaving of my head.
I do not adorn my ears with the earrings of mendicants.
I mediate only on God's Name and all my affairs are accomplished thereby.
I do not close my eyes or make anything else for show.
I neither commit any misdeeds nor engage myself in any such activity
because of which I may be called a disguiser.

{Dasam Granth Sahib, Bachittar Natak, Rasaval Chand, Pad 51-52}
 
ਰਾਗੁ ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹੀ ੧੦॥
RAGA DEVGANDHARI OF THE TENTH KING
ਬਿਨ ਹਰਿ ਨਾਮ ਨ ਬਾਚਨ ਪੈ ਹੈ ॥
None can be saved without the Name of the Lord, Waheguru
ਚੌਦਹ ਲੋਕ ਜਾਹਿ ਬਸਿ ਕੀਨੇ ਤਾ ਤੇ ਕਹਾਂ ਪਲੈ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
He, who control al the fourteen worlds, how can you run away from Him?...Pause.
ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਉਬਾਰ ਨ ਸਕਿ ਹੈ ਜਾ ਕਰ ਨਾਮ ਰਟੈ ਹੈ ॥ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸ਼ਨ ਰੁਦ੍ਰ ਸੂਰਹ ਸਸਿ ਤੇ ਬਸਿ ਕਾਲ ਸਭੈ ਹੈ ॥੧
You cannot be saved by repeating the Names of Ram and Rahim, Brahma, Vishnu ,SHIVA (RUDRA also called MAHAKAAL of UJIAN TEMPLE, Other name of SHIV) , Sun and Moon, all of them are subject to the power of Death themselves how can they save you?.1.
ਬੇਦ ਪੁਰਾਨ ਕੁਰਾਨ ਸਭੈ ਮਤ ਜਾਕਹ ਨੇਤਿ ਕਹੈ ਹੈ ॥
Vedas, Puranas and holy Quran and all religious system proclaim Him as indescribeable,2.
ਇੰਦ੍ਰ ਫਨਿੰਦ੍ਰ ਮੁਨਿੰਦ੍ਰ ਕਲਪ ਬਹੁ ਧਯਾਵਤ ਧਯਾਨ ਨ ਐ ਹੈ ॥੨॥
Indra, Sheshnaga and the Supreme sage meditated on Him for ages, but could not visualize Him.2.
ਜਾ ਕਰ ਰੂਪ ਰੰਗ ਨਹਿ ਜਨਿਯਤ ਸੋ ਕਿਮ ਸਯਾਮ ਕਹੈ ਹੈ ॥
He, whose form and colour are not, how can he be called black?
ਛੁਟਹੋ ਕਾਲ ਜਾਲ ਤੇ ਤਬ ਹੀ ਤਾਹਿ ਚਰਨ ਲਪਟੈ ਹੈ ॥੩॥੨॥
You can only be liberated from the noose of Death, when you cling to His feet.3.2.
DASAM GRANTH
 

gill_di_dunalli

veeran naal sardari
bohat vadiya uprala veer
dasam granth bare sikh sangat nu jaanu krauna bohat laajmi ae ajj kal ,lok galt dhaarna banayi bethe ne dasam granth baare
parchark te ajj kal kanni katrounde ne dasam granth daa nam sun ke
sikh naujwana nu dasam granth ton door kita ja rea

main te kehna aa thread sticky kar do tan jo lok dasam granth baare jyada ton jyada jaanu ho sakn

WAHEGURU JI KA KHALSA
SRI WAHEGURU JI KI FATEH
 
ਦਹੂੰ ਗ੍ਰੰਥ ਮੈ ਬਾਣੀ ਜੋਈ॥ ਚੁਨ ਚੁਨ ਕੰਠ ਕਰਹਿ ਨਿਤ ਸੋਈ॥

plss es pankti de arth saanje karn di kirpalta kareo ji waheguru ji
 
Top